Migdałki podniebienne leżą po obu stronach gardła i są skupiskami tkanki limfatycznej. Stanowią one barierę ochronną przed drobnoustrojami. Zdarza się jednak, że same ulegają procesom chorobotwórczym [1]. Jednym z ich objawów jest biały nalot na migdałkach [2].
Jakie są przyczyny białego nalotu na migdałkach?
Biały nalot na migdałkach może mieć różne przyczyny. Najczęstszą z nich jest infekcja bakteryjna spowodowana przez paciorkowca z grupy A [2]. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową oraz przez kontakt z wydzieliną z nosogardła osoby chorej [2].
Za biały nalot na migdałkach odpowiadają także wirusy. Jednym z nich jest wirus Epsteina-Barra (EBV), który wywołuje mononukleozę zakaźną. Schorzenie to ma zwykle łagodny przebieg i ustępuje samoistnie. Niekiedy jednak zdarzają się ciężkie powikłania (np. zapalenie wątroby). Szacuje się, że niemal 90% światowej populacji miało kontakt z wirusem EBV. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową [3].
Biały nalot na migdałkach może pojawić się także w przebiegu infekcji grzybiczej. Najczęściej powoduje ją grzyb z rodzaju Candida. Schorzenie rozwija się, gdy dojdzie do osłabienia organizmu (np. na skutek długotrwałej antybiotykoterapii) [4].
Nalot na migdałkach może być również wynikiem infekcji spowodowanej przez:
- adenowirusy,
- wirusa opryszczki,
- dwoinkę rzeżączki,
- maczugowca błonicy [4].
Zmiany na migdałkach podniebiennych są jednym z objawów PFAPA, czyli zespołu okresowej gorączki z aftami, ostrym zapaleniem gardła oraz zapaleniem węzłów chłonnych. Jest to jedna z chorób auto-zapalnych, której przyczyna nie została jeszcze poznana. Objawia się on gorączką, zapaleniem gardła i aftowym zapaleniem jamy ustnej [5].
Objawy, które mogą towarzyszyć białemu nalotowi na migdałkach
Objawy, które towarzyszą białemu nalotowi na migdałkach, zależą w głównej mierze od przyczyny schorzenia. Najczęściej są to:
- ból gardła,
- zaczerwienienie gardła,
- dolegliwości ze strony układu pokarmowego (np. wymioty, ból brzucha, biegunka),
- powiększone węzły chłonne,
- wysoka temperatura ciała,
- kaszel,
- bóle mięśniowe,
- osłabienie,
- zmiany na skórze [2].
Co robić, gdy pojawi się biały nalot na migdałkach?
Zaobserwowanie u siebie białego nalotu na migdałkach, któremu towarzyszą inne objawy, jest wskazaniem do skonsultowania się z lekarzem pierwszego kontaktu. Specjalista musi ustalić przyczynę dolegliwości, aby podjąć decyzję o sposobie leczenia. Podczas stawiania diagnozy opiera się nie tylko na wywiadzie lekarskim i obecności objawów klinicznych, ale także na dodatkowych testach (np. posiew wymazu z gardła, szybki test antygenowy, testy laboratoryjne na przeciwciała, morfologia krwi) [2, 3].
Leczenie zależy od przyczyny problemu. W przypadku zakażeń bakteryjnych konieczne jest włączenie antybiotykoterapii oraz stosowanie środków, które zmniejszają objawy (np. leki przeciwgorączkowe i przeciwbólowe) [2]. Grzybica wymaga przyjmowania preparatów przeciwgrzybiczych – najczęściej o działaniu miejscowym [6].
U chorych na mononukleozę zakaźną stosuje się głównie leczenie objawowe. Wskazane jest stosowanie środków, które zmniejszają dolegliwości bólowe, stan zapalny w gardle i gorączkę. Pacjenci powinni odpoczywać i spożywać odpowiednią ilość płynów [3].
Źródła:
- Modrzyński, E. Zawisza, U. Samolińska-Zawisza, Układ chłonny gardła - ogólna charakterystyka, Nowa Medycyna 1/1999, s. 19-26, http://www.czytelniamedyczna.pl/1154,uklad-chlonny-gardla-ogolna-charakterystyka.html (dostęp 08.01.2021).
- Kalicki, J. Milart, A. Wachnicka‑Bąk, M. Placzyńska, A.Jung, Ból gardła – kiedy leczenie objawowe jest wystarczające?, Pediatria i Medycyna Rodzinna, 2012, 8 (2), p. 107-110.
- Ołdak, Mononukleoza zakaźna, Pediatria po Dyplomie, 2012, https://podyplomie.pl/pediatria/12157,mononukleoza-zakazna (dostęp 08.01.2021).
- Kuchar, W przebiegu jakich zakażeń, poza paciorkowcowymi, mogą występować naloty na migdałkach?, https://www.mp.pl/pytania/pediatria/chapter/B25.QA.6.3.26 (dostęp 08.01.2021).
- Wolska-Kuśnierz, B. Mikołuć, R. Motkowski, E. Bernatowska, Zespół PFAPA - wspólne wyzwanie dla pediatry, immunologa i laryngologa, Standardy Medyczne Pediatria, 2013 t. 10, s. 794-800.
- Paczkowska, A. Wójtowicz, A. Malm, Wybrane aspekty farmakoterapii kandydoz, Farmacja Polska, 2010, t. 66, nr 8, s. 539-543.