Powikłania pogrypowe mogą być bardzo niebezpieczne dla zdrowia, a nawet życia. Jak się ich ustrzec? Przede wszystkim nigdy nie należy bagatelizować grypy. To dość powszechna, ale i podstępna choroba, która wymaga stosownego leczenia.
Każdego roku w Polsce borykamy się ze swoistym “piętnem” grypy. Z jednej strony jest to choroba powszechna, a więc dość dobrze poznana. Wiemy, jak ją leczyć, możemy też zabezpieczyć się przed nią, stosując szczepionki. Z drugiej strony, często ją bagatelizujemy, mylimy z przeziębieniem. Zamiast odwiedzić lekarza, czekamy, aż “samo przejdzie”.
Każdy powinien zdawać sobie sprawę z tego, że nie pożegnamy się z grypą dopóty, dopóki nie zostanie ona całkowicie wyleczona. Terapia musi więc być kompletna i zgodna z zaleceniami lekarza. Jest to szczególnie ważne w przypadku osób, które znajdują się w tzw. grupie podwyższonego ryzyka.
Kiedy dochodzi do powikłań po grypie?
Okres wylęgania choroby trwa 2-3 dni. Następnie leczenie standardowej grypy (bez powikłań) trwa ok. 7 dni, chociaż osłabienie może być odczuwalne nawet przez kilka kolejnych tygodni, co zależy od indywidualnych cech pacjenta. Jeśli jednak pomimo podjętego leczenia objawy grypy utrzymują się, nasilają lub pojawiają się dodatkowe dolegliwości, należy skonsultować się z lekarzem.
Powikłania pogrypowe najczęściej pojawiają się po 12-18 dniach od zachorowania na grypę. Warto jednak pamiętać, że w zależności od rodzaju powikłań pogrypowych, czas ich zidentyfikowania może być różny – czasami jest to możliwe po kilku dniach, ale zdarzają się przypadki, że ujawniają się nawet po paru miesiącach.
Kto jest najbardziej narażony na powikłania pogrypowe?
Do osób najbardziej narażonych na ewentualne powikłania po grypie zaliczamy (tzw. grupa podwyższonego ryzyka):
- pacjenci cierpiący na przewlekłe choroby układu sercowo-naczyniowego lub oddechowego, w tym astmę, POCHP, choroba wieńcowa
- pacjenci borykający się z chorobami metabolicznymi, np. cukrzycą
- pacjenci, którzy w poprzednim roku wymagali regularnych kontroli lekarskich lub/i często przebywali w szpitalu z powodu chorób, takich jak np. niewydolność nerek, hemoglobinopatia,
- niedobory odporności
- dzieci pomiędzy 6. a 18. miesiącem życia
- dorośli po 50. roku życia
- osoby po transplantacjach narządów
- osoby poddawane radio- i chemioterapii
- osoby z obniżoną wydolnością układu odpornościowego, jak osoby poddane immunosupresji czy zarażone wirusem HIV
- osoby z upośledzonym usuwaniem wydzieliny z dróg oddechowych, w przebiegu zaburzeń czynności poznawczych czy chorób nerwowo-mięśniowych
- kobiety w ciąży (szczególnie w II i III trymestrze)
- pensjonariusze domów spokojnej starości, szpitali, hospicjów itp. bez względu na wiek
Jak uniknąć powikłań?
Przede wszystkim należy potraktować grypę poważnie! To bardzo banalna rada, ale istotna, szczególnie z uwagi na fakt, że wiele osób bagatelizuje objawy choroby, nie podejmując specjalistycznego leczenia. Grypa nie jest lekkim przeziębieniem, nie powinniśmy jej leczyć na własną rękę. Gdy pojawiają się typowe objawy, powinniśmy jak najszybciej skonsultować się z lekarzem. Co więcej, przez cały okres trwania choroby trzeba pozostawać w domu i odpoczywać w ciepłym łóżku, ponieważ organizm potrzebuje regeneracji, by zwalczyć chorobę. Relaks w cieple pozwoli podnieść temperaturę ciała, co uniemożliwia rozwój wirusów. Domowe sposoby łagodzenia objawów grypy, tj. ziołowe herbatki czy rosół, mogą się być bardzo pomocne, jednak przede wszystkim należy stosować się do zaleceń lekarza.
Co więcej, każda osoba, szczególnie jeśli znajduje się w grupie podwyższonego ryzyka, powinna się zaszczepić przeciwko grypie. Szczepionki nie tylko zmniejszają ryzyko zarażenia grypą, ale w razie zachorowania łagodzą jej dolegliwości i chronią przed ewentualnymi powikłaniami. Ludzie, u których stwierdzono przeciwwskazania do szczepień, powinny unikać kontaktu z osobami zarażonymi wirusem grypy.
Szczepienia rekomendowane wszystkim osobom, które mają jakikolwiek kontakt z chorymi, ludźmi w podeszłym wieku czy dziećmi poniżej 2. roku życia, a więc m.in. lekarzom, pielęgniarkom i personelowi szpitali oraz ośrodków lecznictwa otwartego, pogotowia ratunkowego, pracownikom domów spokojnej starości, zakładów opieki medycznej, placówek opiekuńczo-wychowawczych itd.
Rodzaje powikłań po grypie
- Zapalenie zatok
Do najczęstszych powikłań grypy zaliczamy stany zapalne błony śluzowej zatok przynosowych. Pojawiają się wówczas m.in.: ból w okolicy czoła i nosa, który dokucza szczególnie rano i nasila się przy pochylaniu głowy, zatkany nos, wzrost temperatury oraz uczucie ucisku w okolicy policzków. Leczenie trwa ok. 10-14 dni. W przypadku infekcji wirusowej zaleca się częste opróżnianie nosa, stosowanie inhalacji z soli kuchennej lub iwonickiej i picie naparów ziołowych. W przypadku infekcji bakteryjnej niezbędna jest antybiotykoterapia. - Zapalenie ucha środkowego
Objawia się bólem, wysoką gorączką, problemami ze słuchem. Niekiedy dochodzi nawet do przedziurawienia błony bębenkowej i wycieku ropy. Zaniedbana infekcja może prowadzić do osłabienia słuchu, a nawet zapalenia nerwu trzonowego. Choroba może być wywołana przez wirusy lub przez bakterie. W przypadku zakażenia bakteryjnego niezbędne jest leczenie antybiotykami. - Zapalenie oskrzeli
Niestety jest stosunkowo częstym powikłaniem pogrypowym. Objawia się gorączką oraz napadowym, męczącym kaszlem. Kaszel najpierw jest suchy, a po pewnym czasie mokry, połączony z odkrztuszaniem wydzieliny. W przypadku zapalenia wirusowego wydzielina jest przezroczysta. Gdy pojawia się zakażenie bakteryjne, nabiera ona barwy żółtej lub zielonkawej. - Zapalenie płuc
To groźne powikłanie, szczególnie dla dzieci, seniorów i osób z obniżoną odpornością. Najczęściej mamy do czynienia z grypowym zapaleniem płuc, wtórnym zapaleniem płuc lub rozlanym włóknieniem płuc. Pojawia się wówczas wysoka gorączka, dreszcze, ból głowy i mięśni, nasilenie suchego kaszlu, charakterystyczne uczucie ciężaru w piersiach (czasem ból w klatce piersiowej), ból brzucha i wymioty, płytki oddech, odgłosy dobiegające z płuc (tzw. rzężenie), przyspieszona praca serca. - Zapalenie mięśnia sercowego
Pogrypowe zapalenie mięśnia sercowego może przebiegać bezobjawowo, a rozpoznanie możliwe jest dopiero wówczas, gdy pojawiają się odległe skutki choroby. Do objawów zaliczamy przede wszystkim osłabienie, stany podgorączkowe, płytki oddech i duszność. Pojawiają się też przyspieszone tętno, kołatanie i zaburzenia rytmu pracy serca, a niekiedy nawet nagłe zasłabnięcia, omdlenia czy utrata przytomności. Charakterystyczny jest też ostry, przeszywający ból w klatce piersiowej, typowy dla schorzeń wieńcowych. - Zapalenie opon mózgowych
Zapalenie opon mózgowych oraz inne powikłania neurologiczne są dość rzadkie, ale jednak możliwe. Są to poważne schorzenia, więc wymagają leczenia szpitalnego. Do objawów różnego rodzaju zapaleń nerwów obwodowych, rdzenia kręgowego i opon mózgowo-rdzeniowych zaliczamy przede wszystkim wysoką gorączkę, silne bóle głowy, nudności i sztywność karku. - Zespół Guillaina-Barrego
To choroba nerwów obwodowych. Ponad połowa pacjentów borykających się z tym schorzeniem cierpiała wcześniej na choroby zakaźne, w tym infekcje układu oddechowego, takie jak np. grypa. Charakterystycznym objawem jest wrażenie mrowienia, drętwienia, zmian temperatury stóp. Pojawią się bóle korzeniowe, niedowłady zaczynające się od stóp poprzez mięśnie tułowia aż po kończyny górne i twarz. U niektórych pacjentów może występować obustronny niedowład mięśni twarzy. W ciężkich przypadkach dochodzi nawet do zaburzeń oddychania. - Zaostrzenie przebiegu chorób przewlekłych
Niestety osoby cierpiące na choroby przewlekłe, takie jak cukrzyca, astma czy POCHP w wyniku grypy mogą zaobserwować u siebie nasilenie objawów. Powikłania pogrypowe mogą skutkować koniecznością zwiększenia dawek stosowanych leków, np. insuliny. Niekiedy niezbędna jest nawet hospitalizacja przewlekle chorego.
Zobacz inne powiązane artykuły:
Przewianie szyi, paracetamol czy ibuprofen, zębopochodne zapalenie zatok szczękowych, zatokowy ból głowy, okłady na gorączke, ból głowy przy kaszlu, objawy przewiania, dreszcze bez gorączki, domowe sposoby na gorączkę