Odporność na antybiotyki (inaczej: oporność na antybiotyki) to cecha wykazywana przez bakterie, umożliwiająca im blokowanie działania antybiotyku. Co jest przyczyną antybiotykoodporności? Jakie rodzaje oporności wyróżniamy? Na te i inne pytania odpowiadamy poniżej.
Jak działają antybiotyki?
Najogólniej ujmując, antybiotyki są związkami chemicznymi, których rolą jest działanie bakteriobójcze- zabicie lub działanie bakteriostatyczne – zahamowanie wzrostu (bakterii, przy jednoczesnym braku negatywnego wpływu na organizm pacjenta. Zdarza się jednak, że bakterie poddawane działaniom antybiotyku, nie reagują na lek w pożądany sposób. W takiej sytuacji możemy mówić, że są one antybiotykooporne.
Skąd u bakterii odporność na antybiotyki?
W zależności od pochodzenia wyróżnia się antybiotykooporność pierwotną lub nabytą.
Oporność pierwotna (nazywana również naturalną) to genetyczna właściwość danego drobnoustroju do zapobiegania działaniu antybiotyku. Odporność tego typu może wynikać z braku odpowiednich receptorów, braku przepuszczalności ściany komórkowej, zbyt niskiego powinowactwa lub z wytwarzania enzymów, które rozkładają antybiotyk. Przykładem mogą być antybiotykooporne szczepy gronkowca, produkujące penicylinazy, niezależnie od przyjętego antybiotyku.
Odporność nabyta wynika z pozyskania mechanizmów oporności na dany antybiotyk – poprzez spontaniczną mutację lub na drodze nabycia odpowiednich genów od innych bakterii (np. poprzez koniugację). Oporność nabyta jest zwykle skutkiem nadmiernego i zbyt częstego stosowania antybiotyków, zarówno w medycynie, jak i w produkcji żywności (np. w celu przyspieszenia wzrostu masy ciała zwierząt hodowlanych).
Jak zapobiegać antybiotykoodporności?
Problem rosnącej oporności bakterii na antybiotyki jest jednym z większych wyzwań, stających przed współczesną medycyną. Aby zmniejszyć odporność na antybiotyki, należy maksymalnie ograniczyć styczność bakterii z antybiotykami. Możemy to zrobić na dwa sposoby:
- Poprzez odpowiedzialne zażywanie antybiotyków. Antybiotyki powinny być przyjmowane wyłącznie w przypadku infekcji bakteryjnych (nie wirusowej, na przykład w przeziębieniu lub w grypie). W miarę możliwości stosowane powinny być antybiotyki o jak najwęższym zakresie działania, które nie wpływają negatywnie na zdrową florę bakteryjną.
- Poprzez odpowiednią segregację niezużytych antybiotyków. Leków nie należy pod żadnym pozorem rozgniatać ani wyrzucać do toalety – w ten sposób zyskują one dostęp do bakterii żyjących w wodzie i glebie. Niezużyte antybiotyki można zwrócić do apteki lub odpowiednio zabezpieczone (w plastikowej torebce), wyrzucić do specjalnie do tego celu przeznaczonego pojemnika
Zobacz inne powiązane artykuły:
Przewianie szyi, paracetamol czy ibuprofen, zębopochodne zapalenie zatok szczękowych, zatokowy ból głowy, okłady na gorączke, ból głowy przy kaszlu, objawy przewiania, dreszcze bez gorączki, domowe sposoby na gorączkę