W większości przypadków katar to niegroźna przypadłość, która zwykle pojawia się jako objaw towarzyszący innym dolegliwościom. W przebiegu różnych chorób możemy wyróżnić kilka rodzajów kataru. Sprawdź, z jakim rodzajem kataru możesz mieć do czynienia.
Katar to reakcja obronna organizmu przed wnikającymi do błony śluzowej nosa wirusami, bakteriami, a także innymi czynnikami zewnętrznymi o działaniu uczulającym lub drażniącym. Wydzielina z nosa oraz towarzyszące jej objawy mogą przybierać różną postać. To właśnie ze względu na przyczyny oraz specyfikę wydzieliny możemy różnić kilka typowych rodzajów kataru.
Katar wywołany przez wirusy
Gdy dopada nas przeziębienie, najczęstszym i najpewniejszym objawem jest katar. Przeziębienie może być wywołane przez ponad 200 wirusów, przed którymi w sezonie największej zachorowalności trudno się uchronić. Wirusy, w szczególności rinowirusy, atakują komórki śluzówki górnych dróg oddechowych, gdzie dochodzi do ich replikacji. Powstająca wydzielina z jednej strony ma za zadanie oczyścić wnętrze nosa z drobnoustrojów chorobotwórczych, z drugiej strony umożliwia im zarażanie kolejnych osób. Właśnie z tego powodu zaleca się, aby w sezonie przeziębieniowym unikać kontaktu z potencjalnymi chorymi (którzy w naszym towarzystwie mogą np. kichać), a także szczególnie dbać o higienę rąk.
Katar ujawniający się przy przeziębieniu nie jest groźny i zwykle powinien minąć samoczynnie po kilku dniach wraz z innymi objawami. W przebiegu infekcji wirusowej mamy do czynienia z wydzieliną, która początkowo jest wodnisto-śluzowa. Wraz z rozwojem choroby pod wpływem dużej ilości leukocytów, które walczą z wirusem, katar staje się gęsty i biały. Wówczas właśnie zaleca się sięgnąć po odpowiednie preparaty, które pozwolą nam złagodzić katar i skrócić jego trwanie. Nieleczony lub niewłaściwie leczony katar wirusowy bardzo szybko może przejść w katar bakteryjny lub przewlekły.
Katar wywołany przez bakterie
Katar bakteryjny zwykle pojawia się jako powikłanie infekcji wirusowej. Wydzielina jest gęsta, żółta i ropna. Dodatkowo chory może mieć problem z usunięciem wydzieliny (tzw. zatkany nos), a także obrzękiem śluzówki, oddychaniem przez nos i rozpoznawaniem zapachów. Obecność śluzowo-ropnej wydzieliny zwykle oznacza bakteryjne zakażenie błony śluzowej nosa i zatok przynosowych. Gdy pojawia się bakteryjne zapalenie zatok, lekarz może zalecić terapię antybiotykową.
Katar polekowy
Katar pochodzenia polekowego może być spowodowany stosowaniem niektórych leków. Wyciek wodnistej wydzieliny oraz uczucie zatkania nosa często pojawia się u osób stosujących leki na nadciśnienie z grupy antagonistów konwertazy angiotensyny lub beta-adrenolityków. Objawy kataru mogą też ujawnić się pod wpływem używania preparatów z kwasem acetylosalicylowym i niesteroidowych leków przeciwzapalnych.
Chociaż preparaty na katar mają na celu łagodzenie objawów i przyspieszenie leczenia, to jednak ich niewłaściwe stosowanie (przede wszystkim nadużywanie) może prowadzić do poważniejszych konsekwencji. Rhinitis medicamentosa to szczególna forma kataru polekowego, spowodowanego nadużywaniem leków zmniejszających obrzęk śluzówki o działaniu miejscowym, takich jak np. ksylometazolina, fenylefryna lub oksymetazolina. Długotrwałe stosowanie tego rodzaju preparatów do nosa może prowadzić do przekrwienia błony śluzowej nosa, co skutkuje niekiedy nawet katarem o charakterze przewlekłym. Należy więc pamiętać, że nadużywanie preparatów do nosa również może być niebezpieczne. Krople o działaniu obkurczającym bez konsultacji z lekarzem nie należy stosować dłużej niż 3 dni.
Katar naczynioruchowy
Katar naczynioruchowy (inaczej naczynioruchowy nieżyt nosa) wynika z przewlekłego stanu zachwiania równowagi w układzie sterującym wydzielanie śluzu i przepływ krwi przez śluzówkę nosa. Bardzo często bywa mylony z alergicznym nieżytem nosa, chociaż jego przyczyna jest zupełnie inna. Uczucie zatkanego nosa i wodnisty wyciek pojawia się pod wpływem bodźców zewnętrznych, takich jak np. intensywne zapachy, spożycie alkoholu, silne emocje, kurz, dym papierosowy, ostre przyprawy, a także zmiany temperatury, wilgotności, ciśnienia atmosferycznego. Oprócz wydzieliny z nosa może pojawiać się również uporczywe kichanie, obrzęk śluzówki, uczucie zatkania nosa, czasami również łzawienie. Tego typu zaburzenia ujawniają się przede wszystkim u osób dorosłych.
Z dolegliwościami tego rodzaju bardzo często mają osoby, które z przyczyn zawodowych mają częsty kontakt z substancjami drażniącymi. W celu złagodzenia objawów kataru naczynioruchowego zwykle wystarczy unikać ekspozycji na czynniki wywołujące niepożądane reakcje organizmu. W niektórych przypadkach dolegliwość może nabrać charakteru przewlekłego, co wymaga konsultacji z lekarzem specjalistą w celu dokładniejszej diagnostyki.
Katar hormonalny
Katar może pojawić się również w wyniku zmian poziomu hormonów płciowych w czasie cyklu miesięcznego. Bardzo często pojawia się również u kobiet w ciąży, najczęściej w II trymestrze, po czym zanika do dwóch tygodniu po rozwiązaniu. Przyczyną kataru w ciąży jest zwiększone stężenie estrogenów. Nie stanowi on żadnego zagrożenia ani dla dziecka, ani dla przyszłej mamy, a łagodzony powinien być wyłącznie naturalnymi metodami.
Charakterystyczne dla kataru hormonalnego jest znaczne uczucie zatkanego nosa, przy stosunkowo niewielkiej ilości wydzieliny. Czasami wydzielina może spływać po tylnej ścianie gardła, przez co pojawia się również kaszel. Bardzo rzadko do tych objawów dołącza również ból głowy, zapalenie spojówek, a nawet niewielka gorączka.
Katar alergiczny
Katar alergiczny, określany również jako sienny, to stan zapalny śluzówek nosa i zatok wywołany reakcją organizmu na alergeny wziewne. Polacy najczęściej cierpią na alergie wywołane przez pyłki traw, chwastów oraz drzew. Mamy wówczas do czynienia z sezonowym katarem alergicznym. Niestety wydzielina z nosa może ujawniać się również całorocznie, jeśli chory jest uczulony na alergen występujący w środowisku przez cały czas, np. roztocza kurzu domowego.
W przypadku alergii wydzielina z nosa jest wodnista, często pojawia się również kichanie (zwłaszcza seryjne), świąd i zaczerwienienie nosa, niekiedy również uczucie zatkania nosa. Może występować też łzawienie, zaczerwienienie i obrzęk powiek. Gdy alergen przestaje oddziaływać na organizm, objawy natychmiast mijają, co jest charakterystyczne dla kataru alergicznego.
Jeśli podejrzewamy u siebie reakcję alergiczną, należy skonsultować się z lekarzem specjalistą, który dokona kompleksowej diagnostyki i zalecić stosowną terapię łagodzącą przykre dolegliwości.
Zobacz inne powiązane artykuły:
Przewianie szyi, paracetamol czy ibuprofen, zębopochodne zapalenie zatok szczękowych, zatokowy ból głowy, okłady na gorączke, ból głowy przy kaszlu, objawy przewiania, dreszcze bez gorączki, domowe sposoby na gorączkę
Powrót do porad
