Rodzaje grypy

Rodzaje grypy

Grypa to jedna z najbardziej zakaźnych chorób na świecie. Atakuje ludzi na całym świecie, niezależnie od wieku, rasy, płci. Wirusy grypy są odpowiedzialne za największe epidemie i pandemie na świecie w XX wieku.

Grypa to choroba dość powszechna. Informacja o tym, że ktoś zachorował na grypę, nie robi na nas większego znaczenia. Często nie zdajemy sobie sprawy z tego, że jest to schorzenie wywoływane przez jedne z najbardziej “podstępnych” wirusów, z jakimi ludzkość miała do czynienia. Nie tylko bardzo szybko się rozprzestrzeniają, ale też z łatwością przechodzą różnorodne mutacje, zmieniając swoją strukturę i uniemożliwiając wynalezienie jednej, uniwersalnej metody walki z nimi.

 

Co to jest wirus grypy?

Grypa rozwija się w organizmie z powodu zarażenia wirusem z rodziny Orthomyxoviridae. Są to patogeny chorobotwórcze A i B (tworzą jeden rodzaj) oraz C (odmienny rodzajowo). Rozróżnienia rodzajowego wirusów dokonuje się na podstawie specyfiki antygenowej nukleoproteiny (NP) i antygenu białka podstawowego.

Wszystkie trzy wyróżnione wirusy są morfologicznie podobne. Wyposażone są w 4 geny, z czego 2 są wewnętrzne, złożone z nukleokapsydu (RNA i NP) oraz proteiny M1 i M2 (słabe immunogennie), a 2 kolejne to antygeny powierzchniowe, składające się z hemaglutyniny i neuraminidazy. Do replikacji wirusa zawsze dochodzi w komórce gospodarza, co trwa ok. 6 godzin. Antygen grupowy powstaje w jądrze komórki, a hemaglutynina i neuraminidaza w jej cytoplazmie. Na podstawie budowy dokonuje się klasyfikacji wszystkich szczepów, które oznaczane są zgodnie z miejscem pochodzenia, numerem izolatu, rokiem izolacji i podtypem.

Obecnie największym problemem jest ewolucyjna zmienność wirusa grypy, co utrudnia profilaktykę oraz uniemożliwia stworzenie długofalowej strategii leczenia. Mechanizm zmienności wirusa opiera się na mutacjach punktowych, które prowadzą do występowania sezonowych epidemii, oraz genetycznej reasortacji, która prowadzi do pandemii.

 

Rodzaje wirusów grypy i ich specyfika

  • Wirus typu A

Jest to najniebezpieczniejszy wirus grypy. Występuje u ssaków i ptaków, głównie ludzi, świń, koni, norek, fok, a nawet wielorybów. Materiał genetyczny wirusa A to jednoniciowy RNA (kwas rybonukleinowy) o ośmiu segmentach. Charakteryzuje się genetyczną zmiennością, a więc zdolnością do tworzenia wielu mutacji genetycznych. Z tego też powodu w grupie wirusów typu A możemy wyróżnić nawet 150 podtypów, których ciągle przybywa. Wirus A może być klasyfikowany w oparciu o typy białek, które tworzą otoczkę białkową (hemaglutynina HA lub H) i neuraminidazy (NA lub N). Białka te odpowiadają za replikację wirusa. Stwierdzono 15 podtypów HA i 9 podtypów NA, co daje aż 135 możliwości kombinacji segmentów genowych. W konsekwencji prowadzi to do istnienia bardzo dużej różnorodności tego podtypu wirusów. Najpowszechniejsze są szczepy wirusa H1N1 i H3N2.

Wirusem A można zarazić się bardzo łatwo, ponieważ wystarczy przebywać z osobą zarażoną lub mieć kontakt z jej śliną lub wydzieliną z nosa. Wirus uaktywnia się szczególnie w okresie jesienno-zimowym, kiedy dodatkowo organizmy ludzkie są osłabione. Najwięcej wirusów grypy stwierdzono u ptactwa wodnego. To właśnie wirus typu A odpowiada za większość pandemii i epidemii w XX wieku.

 

  • Wirus typu B

Dotyczy wyłącznie ludzi. Materiał genetyczny (genom) wirusa B jest podobny do wirusa A, czyli składa się z jednoniciowego RNA podzielonego na osiem segmentów. Ten rodzaj wirusa ma jednak tylko po jednym podtypie HA i NA. Z tego też powodu cechuje się on znacznie mniejszą zdolnością do mutacji genetycznej, dlatego leczenie i profilaktyka w tym przypadku są o wiele łatwiejsze.

Wirus typu B infekuje przede wszystkim górne i dolne drogi oddechowe, przyczyniając się do wystąpienia takich objawów jak osłabienie, ból całego ciała, zawroty głowy, nudności i wymioty. Wirusem B można się szybko zarazić, jednak objawy choroby zwykle nie trwają dłużej niż dwa tygodnie (przy odpowiednim leczeniu). Co ciekawe, ten rodzaj wirusa nie przejawia sezonowości. Niestety ma zdolność osiadania na przedmiotach, np. klamkach, poręczach, dlatego też w ramach profilaktyki zaleca się częste mycie rąk i używanie maseczek w miejscach publicznych.

 

  • Wirus typu C

To najłagodniejsza odmiana wirusa grypy. Dotyczy tylko ludzi i świń. Nie przyczynia się do epidemii czy pandemii. Zbudowany jest z jednoniciowego RNA, który dzieli się na siedem segmentów. Dotyka przede wszystkim osoby o obniżonej odporności, przewlekle chorych, seniorów oraz dzieci do ok. 2. roku życia (sporadycznie może wystąpić również u starszych dzieci i dorosłych). Przyczynia się do lekkich infekcji, np. zapalenia spojówek.

Nawet 70% ludzi może posiadać odpowiednie przeciwciała, które są w stanie skutecznie zwalczyć wirusa grypy typu C. Co ciekawe, wielu chorych może nawet przeoczyć fakt, że zaatakował ich wirus C, ponieważ ewentualne dolegliwości bywają identyfikowane jako lekki nieżyt górnych dróg oddechowych. Najlepszym sposobem na wirus typu C jest profilaktyka, czyli m.in. częste mycie rąk, dbanie o odporność, unikanie kontaktu z osobami potencjalnie chorymi.

 

Krótka historia grypy

Przez stulecia wirusy grypy przyczyniały się do poważnych chorób, skutkujących śmiercią. O grypie wspomina już Hipokrates w roku 412 p.n.e. Pierwsza epidemia miała miejsce w XVI wieku. Następnie co kilkadziesiąt lat pojawiały się kolejne fale zachorowań. W XX wieku ludzkość miała do czynienia z wieloma epidemiami, w tym pandemią. Pandemia grypy w 1580 roku objęła Europę, Azję i Afrykę. Pod koniec wieku XVIII miała też miejsce w Chinach.

Z najtrudniejszą sytuacją ludzkość miała do czynienia po I wojnie światowej, kiedy wirus H1N1 pochodzący od ptaków wywołał pandemię choroby zwanej hiszpanką. Trwała dwa lata. Szacuje się, że grypa pochłonęła wówczas ponad 50 mln ofiar - więcej niż osób zmarłych podczas I wojny światowej.

W następnych dekadach latach mieliśmy do czynienia z kilkoma mniej groźnymi epidemiami. Lokalnie grypa rozprzestrzeniała się w Azji. Rozwój odporności ludzi na wirusa grypy oraz wynalezienie szczepionek oraz skutecznych metod leczenia przyczyniły się do ograniczenia globalnego niebezpieczeństwa zarażenia tą chorobą.

Zobacz inne powiązane artykuły:

Przewianie szyi, paracetamol czy ibuprofen, zębopochodne zapalenie zatok szczękowych, zatokowy ból głowy, okłady na gorączke, ból głowy przy kaszlu, objawy przewiania, dreszcze bez gorączki, domowe sposoby na gorączkę