Zapalenie zapalny zatok szczękowych objawia się bólem w okolicy górnych zębów. Najczęściej przyczyną jest infekcja wirusowa lub bakteryjna, ale stan zapalny może też rozwinąć się z powodu nieleczonych lub zbyt późno leczonych zębów.
Zapalenie zatok szczękowych, zarówno ostre, jak i przewlekłe, jest możliwe do całkowitego wyleczenia. Niestety pacjenci często zwlekają z wizytą u lekarza, co może przyczyniać się do wystąpienia groźnych powikłań.
Co to jest zapalenie zatok szczękowych?
Zapaleniem zatok szczękowych określamy rozwijający się stan zapalny obszaru rozciągającego się od korzeni zębów górnych (ósemek, siódemek i szóstek, a niekiedy nawet trójek lub dwójek), poprzez dno oczodołu aż do jamy nosowej. Zatoki szczękowe to parzyste jamy w kształcie ostrosłupa, zlokalizowane w kościach szczęki. Wchodzą one w skład zatok przynosowych, jednak cechują się znacznie większą objętością niż inne zatoki, co ułatwia szybkie zidentyfikowanie większości stanów patologicznych.
Rozróżniamy zapalenie zatok szczękowych ostre i przewlekłe. Ostry stan zapalny jest łatwiejszy do rozpoznania i leczenia, ponieważ objawy są w tym przypadku bardzo wyraźne (m.in. mocny ból głowy). Z uwagi na dość nieprzyjemne dolegliwości pacjenci najczęściej szybko zgłaszają się do lekarza, który zaleca stosowne leczenie. Groźniejsze jest przewlekłe zapalenie zatok szczękowych, które niekiedy może występować wręcz bezobjawowo (lub objawy są bardzo łagodne), co sprawia, że pacjenci trafiają do lekarza w zaawansowanej fazie rozwoju choroby, a nawet z niebezpiecznymi dla zdrowia powikłaniami.
Jakie są przyczyny zapalenia zatok szczękowych?
Zatoki szczękowe mają dość specyficzną budowę. W przypadku jakichkolwiek nieprawidłowości w ich obrębie mogą pojawić się problemy z drenażem i usuwaniem wydzieliny zalegającej w ich obrębie. To z kolei skutkuje nieprawidłowościami w transporcie śluzowo-rzęskowym, który odpowiada za prawidłowe oczyszczanie jam nosowych. Takie patologiczne procesy, sprzyjające stanom zapalnym, mogą powstawać pod wpływem różnorodnych schorzeń lub czynników zewnętrznych.
Do schorzeń tego rodzaju zaliczamy m.in. wszelkiego rodzaju infekcje układu oddechowego, najczęściej wirusowe, rzadziej bakteryjne i grzybicze. Najczęściej jest to przeziębienie, grypa, alergiczny nieżyt nosa czy nawet astma oskrzelowa.
Inną przyczyną przewlekłego stanu zapalnego są wady anatomiczne zatok i polipy. W takich przypadkach zapalenie występuje dwustronnie. Co więcej, także czynniki zewnętrzne wpływają na podatność na stany zapalne zatok, m.in. pływanie (zwłaszcza nurkowanie), palenie papierosów, przebywanie w mocno zanieczyszczonym środowisku.
Często nie zdajemy sobie z tego sprawy, ale stan naszego uzębienia również może przyczynić się do zapalenia zatok. Zębopochodne przyczyny stanu zapalnego można podzielić na takie, które wiążą się ze stanami chorobowymi nieleczonych na czas zębów (stany zapalne zębów i przyzębia) oraz związane z konsekwencjami powikłań po leczeniu kanałowym (np. przebicie się do zatoki podczas poszerzania kanałów) lub po usunięciu zęba (w przypadku zęba górnego). Warto dodać, że zębopochodne zapalenie zatok szczękowych, w przeciwieństwie do infekcji czy zmian anatomicznych, rozwija się wyłącznie po jednej stronie twarzy.
Jakie są objawy zapalenia zatok szczękowych?
Dolegliwości bólowe związane są z obrzękiem błony śluzowej nosa i przewodów wyprowadzających zatoki szczękowe, które znajdują się w jamie nosowej. Schorzenie powoduje zamknięcie naturalnych ujść zatok szczękowych, co prowadzi do gromadzenia się w nich wydzieliny i uniemożliwia jej odpływ. Problematyczne jest również podciśnienie, które pojawia się w wyniku braku możliwości przejścia powietrza z jamy nosowej do zatok szczękowym.
W związku z tymi nieprawidłowościami przy ostrym zapaleniu zatok szczękowych pojawia się silny, rozpychający ból głowy zlokalizowany w górnej części policzka (okolice oczodołu) i czole. Ból nasila się podczas pochylania głowy, wysiłku fizycznego, kaszlu, opłukiwania lub dotykania tej okolicy. Dodatkowo bardzo często pojawia się także podwyższona temperatura, ogólne osłabienie, brak łaknienia, wrażliwość skóry twarzy na dotyk. Do objawów towarzyszących zaliczamy też ból zębów, obrzęk policzka, niedrożność nosa. Pacjenci z ostrym zapaleniem zatok szczękowych skarżą się również na występujący tylko z jednej strony wyciek z nosa, bardzo często ropny, ból ucha, zaburzenia węchu, zmianę głowy, a także nieprzyjemny zapach z ust.
Przewlekłe zapalenie zatok szczękowych może przebiegać nawet bez wyraźnych objawów zewnętrznych. Niekiedy pojawia się zaburzenia węchu, długotrwały wyciek wydzieliny z nosa oraz ból głowy o niewielkim nasileniu (często trudno go jednoznacznie zidentyfikować z zatokami).
Jak leczyć zapalenie zatok szczękowych?
Zanim lekarz podejmie stosowne leczenie, najczęściej zaleca wykonanie badań diagnostycznych. Zazwyczaj jest to RTG lub tomografia komputerowa. W niektórych przypadkach niezbędna jest również endoskopia nosa i zatok.
Kluczowe znaczenie w terapii ma zidentyfikowanie przyczyny stanu zapalnego. Gdy za stan zapalny odpowiadają wirusy, stosowane jest leczenie objawowe. Przede wszystkim podawane są leki o kompleksowym działaniu przeciwbólowym i przeciwgorączkowym, zmniejszające obrzęk i przekrwienie błony śluzowej nosa. Często zalecane są też leki mukolityczne, zmniejszające lepkość śluzu. W większości przypadków uzasadnione jest stosowanie odpowiednich kropel do nosa, łagodzących stan zapalny, albo płukanie jamy nosowej solą fizjologiczną lub hipertoniczną. Jeśli ból spowodowany zaleganiem wydzieliny w zatoce szczękowej jest bardzo silny, lekarz może zalecić jej nakłucie.
Przy zapaleniu zatok szczękowych spowodowanym przez bakterie, zapewne lekarz przepisze receptę na odpowiedni antybiotyk.
Zapalenia zatok szczękowych - groźne powikłania
Niestety nieleczone zapalenie zatok szczękowych może przyczynić się do bardzo poważnych konsekwencji zdrowotnych. Do niebezpiecznych powikłań tej choroby zaliczamy m.in.:
zapalenie kości szpiku kostnego ścian zatoki
ze względu na możliwość rozprzestrzenienia się zapalenia na zatoki czołowe, a potem układ nerwowy może dojść do ropni mózgu, zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu
ze względu na bliskie sąsiedztwo zatok szczękowych z oczodołem może dojść do zapalenia tkanek oczodołu
Na możliwość wystąpienia powikłań najbardziej narażone są osoby cierpiące na przewlekłe zapalenie zatok szczękowych, ponieważ ta postać choroby nie daje wyraźnych objawów stanu zapalnego.
Zobacz inne powiązane artykuły:
Przewianie szyi, paracetamol czy ibuprofen, zębopochodne zapalenie zatok szczękowych, zatokowy ból głowy, okłady na gorączke, ból głowy przy kaszlu, objawy przewiania, dreszcze bez gorączki, domowe sposoby na gorączkę
Powrót do porad
