Czym jest migrena?

Migrena nie jest zwykłym bólem głowy, który od czasu do czasu może pojawić się w wyniku zmęczenia, przeziębienia czy stresu. To przewlekła choroba, która w skrajnych sytuacjach może uniemożliwiać codzienne funkcjonowanie. Jak rozpoznać migrenę, by skutecznie sobie z nią radzić?

Problem migrenowego bólu głowy dotyka bardzo wielu osób, zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Co więcej, może objawiać się nawet u osób w pełni sił, aktywnych i prowadzących zdrowy tryb życia. Leki przeciwbólowe przynoszą tymczasowe ukojenie, ale nie należy ich stosować długotrwale. Niestety migrena to dolegliwość, która może trwać kilka godzin, a nawet… kilka dni.

Jak rozpoznać migrenę?

Nie każdy ból głowy zwiastuje migrenę. Jeśli więc chcemy trafnie zidentyfikować dolegliwość, powinniśmy najpierw określić specyfikę bólu, z którym mamy do czynienia. Oto najważniejsze cechy bólu migrenowego:

zwykle ma charakter napadowy, określany przez pacjentów jako tętniący
najczęściej zaczyna się jednostronnie
jest bardzo silny
występuje przewlekle
napady bólu migrenowego mogą trwać od 4 do 72 godzin
może pojawiać się w cyklach kilkunastominutowych lub trwać nieprzerwanie przez kilka godzin
napady bólu są nawracające (przerwy pomiędzy atakami mogą trwać od kilku dni do kilku miesięcy)
jest bardzo dokuczliwy, w niektórych przypadkach może ograniczać codzienną aktywność chorego

Co zwiastuje napad migreny?

W skutecznej walce z bólem migrenowym szczególne znaczenie ma umiejętność rozpoznawania pierwszych oznak napadu. Im szybciej zareagujemy na pierwsze symptomy, tym łatwiej będzie poradzić sobie z przykrymi dolegliwościami.

Do najważniejszych zwiastunów migreny zaliczamy m.in.:

mroczki przed oczyma
ogólne złe samopoczucie, rozdrażnienie
nudności
zaburzenia łaknienia
nadwrażliwość na zapachy, hałas i światło
uczucie pulsowania w głowie

Warto dodać, że w wielu przypadkach może (ale nie musi) pojawić się tzw. aura. Trwa przez 15-30 minut i ustępuje kilkanaście minut przed pojawieniem się bólu. Charakteryzuje się zaburzeniami widzenia: mroczkami, błyskami, jasnym zygzakami i plamami przysłaniającymi pole widzenia.

Dodatkowo niekiedy może pojawić się drętwienie języka, ust, połowy twarzy lub nawet całego ciała. Niektórzy pacjenci skarżą się nawet na zaburzenia mowy, równowagi, szum w uszach itd. Dolegliwości tego rodzaju pojawiają się stopniowo i powoli ustępują. Niestety są bardzo uciążliwe i mogą skutecznie uniemożliwiać wypełnianie codziennych obowiązków.

Symptomy, które poprzedzają atak migreny, najczęściej ustępują wraz z pojawieniem się bólu głowy. Najważniejsze jest, aby już w momencie zauważenia pierwszych objawów odpowiednio zareagować. Można zażyć odpowiednie leki przeciwbólowe, które skutecznie uśmierzają dolegliwości. Leki przyjęte w późniejszym czasie nie będą w stanie przerwać napadu, chociaż w większości przypadków zmniejszają jego intensywność.

W momentach, gdy zbliża się atak migreny, warto unikać czynników, które dodatkowo mogą wzmagać ból głowy, np. stresujących sytuacji, hałasu, przebywania w dusznych pomieszczeniach itp.

Etapy typowego ataku migreny

Pierwsze symptomy migreny pojawiają się zwykle trzy godziny przed bólem głowy, chociaż u niektórych pacjentów mogą ujawniać się nawet dzień przed atakiem. Niestety w pierwszej fazie są stosunkowo mało intensywne, stąd też trudne do zauważenia i jednoznacznego zidentyfikowania. Możemy jednak wyróżnić cztery podstawowe etapy ataku migreny:

Aura. To przemijające nieprawidłowości neurologiczne, które ujawniają się w postaci zaburzeń wzrokowych.
Ból głowy.
Ustępowanie bólu głowy i objawów towarzyszących.
Etap końcowy, polegający na uczuciu ogólnego wyczerpania.

Rodzaje migreny

Migrena nie jest chorobą jednorodną. Możemy wyróżnić kilka typów schorzenia:

migrena klasyczna — poprzedza ją występowanie aury
migrena pospolita — występuje bez aury (to najczęstsza postać choroby)
migrena menstruacyjna — pojawia się podczas krwawienia miesięcznego, występuje bez aury
inne rodzaje migreny, m.in. migrena porażenna, siatkówkowa i pourazowa; to znacznie rzadsze rodzaje choroby, występują w ok. 5% przypadków

Przyczyny migreny

Etiologia tej przewlekłej choroby nie została do końca poznana. Przyjmuje się, że jej występowanie związane jest z nadmiernym wydzielanie serotoniny, czyli neuroprzekaźnika, który zapewnia odpowiednie napięcie naczyń krwionośnych w mózgu. Wskutek tego zjawiska dochodzi do gwałtownego skurczu, a następnie do samoregulacji, czyli rozkurczania naczyń. Proces ten odbierany jest jako ból głowy, jeden z najbardziej charakterystycznych objawów migreny.

Co ciekawe, w większości przypadków pierwsze symptomy migreny mogą pojawiać się już w dzieciństwie, najczęściej w okresie poprzedzającym dojrzewania. Rozwój choroby przypada na wiek dojrzały. Na najbardziej uciążliwe dolegliwości skarżą się najczęściej osoby ok. 40. roku życia.

Migrena zaliczana jest do chorób genetycznych, chociaż nie musi być dziedziczona w prostej linii od rodziców. Dodatkowo istnieje wiele czynników, które mogą dodatkowo potęgować dolegliwości. Zaliczamy do nich m.in.:

niektóre pokarmy, m.in. ciemna czekolada, sery (w tym pleśniowe, feta, parmezan, mozzarella), glutaminian sodu (występuje najczęściej w produktach w proszku), owoce cytrusowe, potrawy
ciężkostrawne i smażone
głód
alkohol
stres i przemęczenie
zmiana klimatu
hałas, migoczące światło
intensywne zapachy

Jak skutecznie pokonać migrenę?

Osoby, które cierpią na częste bóle głowy, przede wszystkim powinny skonsultować się z lekarzem, który trafnie zdiagnozuje chorobę oraz jej przyczyny. W przypadku niektórych pacjentów zalecane jest wykonanie dodatkowych badań specjalistycznych, np. tomografii komputerowej i rezonansu magnetycznego.

Migrena to choroba, przy której zalecana jest wszechstronna terapia, obejmująca zarówno metody farmakologiczne, jak i niefarmakologiczne. Co więcej, w większości przypadków niezbędne jest indywidualne podejście, ponieważ zarówno przyczyny, jak i przebieg schorzenia może być różny w zależności od pacjenta.

Gdy jednak zbliża się napad migrenowy, można próbować łagodzić dolegliwości, stosując leki przeciwbólowe dostępne bez recepty, np. paracetamol. Warto przy tym pamiętać, że preparatów przeciwbólowych nie można stosować długotrwale. Dobre rezultaty przynoszą również niefarmakologiczne metody, które skutecznie wspierają terapię farmakologiczną. W przypadku napadu migrenowego lekarze często zalecają m.in.: