Układ immunologiczny (odpornościowy) chroni organizm przed chorobotwórczymi mikroorganizmami. Na co dzień nie zauważamy jego działania, a dopiero gdy zaczynamy chorować, zastanawiamy się, dlaczego spadła nam odporność? Przyczyn osłabienia funkcjonowania układu immunologicznego jest wiele, ale do najczęstszych należą zła dieta oraz niezdrowy styl życia.

 

Codziennie jesteśmy narażeni na kontakt z bakteriami, grzybami, wirusami i innymi patogenami. Wiele z nich każdego dnia przedostaje się do organizmu wraz z wdychanym powietrzem, wypijanymi napojami, spożywanym jedzeniem czy poprzez kontakt ze skórą. Ludzki organizm zazwyczaj potrafi poradzić sobie z wszechobecnymi zarazkami. Układ immunologiczny, składający się z grasicy, śledziony, węzłów chłonnych, migdałków oraz szpiku bez przerwy chroni nas przed czynnikami wywołującymi choroby. To sprawnie działający mechanizm, którego funkcjonowanie zależy od wielu składowych – na niektóre mamy wpływ, inne dostaliśmy w spadku z genami, jeszcze inne są nabywane w trakcie życia. Gdy spada odporność, jesteśmy bardziej podatni na infekcje, częściej i dłużej chorujemy, a nawet z pozoru błahe infekcje mogą okazać się niebezpieczne.

 

Czym jest odporność?

Odporność to wrodzona oraz nabyta umiejętność obrony organizmu przed szkodliwymi czynnikami wywołującymi choroby. Mechanizmy układu immunologicznego zaczynają działać, gdy mikroorganizmy pokonają bariery, chroniące przed ich wniknięciem do krwiobiegu. Pierwszą taką barierą jest skóra oraz błony śluzowe. Gdy mikroorganizmy przenikną do wnętrza ciała, wysyłane są limfocyty T i B oraz równolegle makrofagi, czyli komórki, które pożerają chorobotwórcze mikroorganizmy.

Wyróżniamy odporność nieswoistą, czyli wrodzoną, która jest uwarunkowana genetycznie, oraz odporność swoistą, którą nabywamy przez całe życie i rozwijamy ją poprzez kontakt z mikroorganizmami. Przeczytaj więcej: jak działa odporność organizmu .Rozumiejąc mechanizmy układu immunologicznego, można skuteczniej zapobiegać osłabieniu odporności.

 

Przyczyny osłabienia układu immunologicznego

Niedobory odporności można podzielić na kilka kategorii. Najpowszechniejsze są te, związane z deficytami witamin i minerałów, a więc biorące się przede wszystkim ze złego odżywiania, nadużywania alkoholu i niezdrowego stylu życia. Niedobory mogą wynikać również ze zmęczenia i stresu, chorób nowotworowych, chorób ogólnoustrojowych oraz ciąży. Są one zazwyczaj odwracalne po wyeliminowaniu czynników powodujących osłabienie organizmu.

Osobną kategorią są wrodzone niedobory odporności wynikające z genetycznych zaburzeń uniemożliwiających produkcję przeciwciał oraz nabyte niedobory odporności wynikające ze stanów chorobowych. Te wymagają specjalistycznego leczenia, na szczęście występują stosunkowo rzadko.

 

Najważniejsze czynniki obniżające odporność organizmu

Pewnie niejednokrotnie słyszeliście, że jesienią i wiosną panuje tzw. sezon chorobowy, czyli czas zwiększonej aktywności wirusów grypy czy przeziębienia. Jest to częściowa prawda, gdyż owszem, w tym okresie panują lepsze warunki do rozwoju i przenoszenia wirusów, ale też my dbamy o siebie nieco gorzej, co wpływa na osłabienie mechanizmów obronnych. Oto najczęstsze błędy, jakie popełniamy na co dzień, przez co cierpi odporność organizmu:

• Dieta uboga w warzywa i owoce– do prawidłowego funkcjonowania organizm potrzebuje witamin, minerałów oraz odpowiedniej ilości składników odżywczych. Nieregularne odżywianie, nieurozmaicona dieta, złożona w dużej mierze z produktów wysokoprzetworzonych jest pozbawiona owych cennych składników, których brak sprawia, że układ immunologiczny zaczyna zawodzić. Witaminy wspierające działanie układu odpornościowego to: witamina A, C, E i witaminy z grupy B, do tego żelazo oraz cynk.
• Zmęczenie i brak snu – to kolejny, istotny czynnik wpływający na ogólny stan organizmu. Nadmierny, ciągły stres oraz stały niedobór snu obniżają zdolność organizmu do regeneracji, zmniejszają produkcję limfocytów i zakłócają działanie układu neurologicznego. Przewlekły stres sprawia, że we krwi bez przerwy krąży kortyzol, który między innymi zmniejsza liczbę białych krwinek oraz zdolność organizmu do produkcji przeciwciał.
• Brak aktywności fizycznej – siedzący tryb życia, mała ilość ruchu oraz czasu spędzanego na świeżym powietrzu negatywnie oddziałują na produkcję przeciwciał. Aktywność fizyczna pobudza produkcję białych krwinek i pomaga adaptować się organizmowi do zmiennych warunków. Przebywanie na świeżym powietrzu sprawia, że mamy częstszy kontakt z drobnoustrojami, dzięki czemu układ immunologiczny może wciąż „trenować” odporność. Izolacja od wirusów i bakterii oraz nadmierna higiena, mogą paradoksalnie osłabić mechanizmy obronne organizmu.
• Stosowanie używek– nadużywanie kawy usuwa z organizmu wiele cennych mikro- i makroelementów. Alkohol wypłukuje cenne składniki, ma toksyczne działanie oraz niszczy witaminy, zwłaszcza A, C, E i B oraz selen, cynk. Substancje zawarte w dymie papierosowym powodują raka, obniżają odporność, a dym podrażnia błonę śluzową gardła, ułatwiając wnikanie drobnoustrojów do organizmu. Kawa alkohol i papierosy to połączenie, które bardzo negatywnie wpływa na funkcjonowanie całego organizmu.
• Częste stosowanie antybiotyków – coraz więcej mówi się o tym, że antybiotyki powinny być wykorzystywane bardzo rozważnie i jedynie w ostateczności. Ich rola jest nie do przecenienia, ale nadużywanie antybiotyków, nawet przy błahych infekcjach prowadzi do antybiotykooporności bakterii. Antybiotykoterapia zaburza naturalną florę bakteryjną przewodu pokarmowego, która ma duże znaczenie w budowaniu odporności. Dlatego antybiotyki powinny być stosowane mądrze i zgodnie z zaleceniami lekarza, a kuracja powinna być uzupełniona o probiotyki i prebiotyki .
• Brak szczepień ochronnych– niepokojący trend unikania szczepień, również tych obowiązkowych, sprawia że dziecko nie zyskuje odporności nabytej na dany typ wirusów. Jakby tego było mało, to jeszcze zanika tzw. odporność zbiorowa, czyli odporność ogółu populacji.

 

Choroby wpływające na układ immunologiczny

Spadek odporności może być sygnałem alarmowym, że coś niedobrego dzieje się z organizmem. Jeżeli dbasz o zdrową dietę i prowadzisz aktywny tryb życia, a mimo to od jakiegoś czasu obserwujesz częstsze zachorowania, warto udać się do lekarza na badania diagnostyczne, gdyż zaburzenia ze strony układu immunologicznego mogą mieć związek z chorobami:

• Nowotwory– różne rodzaje nowotworów mogą produkować czynniki immunosupresyjne blokujące działanie układu immunologicznego.
• Białaczka– to grupa nowotworów upośledzających funkcję układu krwiotwórczego, również produkcji białych krwinek. Prowadzi do zaburzeń ilościowych i jakościowych komórek krwi obwodowej oraz upośledzenia układu immunologicznego.
• AIDS – jest chorobą wywoływaną przez wirus HIV atakujący układ immunologiczny, w szczególności limfocyty Th. AIDS jest zespołem nabytego upośledzenia odporności i może prowadzić do śmierci, choć sama choroba nie jest bezpośrednią przyczyną zgonu, jednak sprawia, że organizm jest bardziej podatny na wszelkiego rodzaju infekcje.
• Cukrzyca– jest zespołem różnych chorób metabolicznych, wpływających negatywnie na funkcjonowanie organizmu. Wahania poziomu cukru odbijają się na procesach fagocytozy, odpowiedzialnych za neutralizowanie mikroorganizmów.
• Niewydolność nerek – może powodować obniżenie ilości leukocytów we krwi.
• Niewydolność wątroby– obniża zdolność metaboliczną organizmu, produkcję białek i wpływa na upośledzenie funkcjonowania układu immunologicznego.
• Choroby autoimmunologiczne – zespół Guillaina-Barrego, reumatoidalne zapalenie stawów, choroba Gravesa-Basedowa, choroba Hashimoto i wiele innych. Choroby autoimmunologiczne zaburzają równowagę układu odpornościowego.

 

Organizm wysyła TE sygnały, by Cię ostrzec

Obniżenie odporności jest stanem niepożądanym, a organizm stara się poinformować Cię o tym, że coś niedobrego się dzieje. Typowymi symptomami są: ciągłe zmęczenie, alergie, częste infekcje, nadmierny apetyt na słodycze, krwawienia z nosa i długie gojenie się ran, nawracające afty, problemy z trawieniem, a także półpasiec i opryszczka– te dwa ostatnie to wirusy, które aktywizują się, gdy układ odpornościowy jest osłabiony lub organizm jest wystawiony na długotrwałe działanie czynników stresujących.

Aby poprawić stan układu immunologicznego, zazwyczaj wystarczy wprowadzenie zmian w stylu życia – lepsze odżywianie, odbudowa mikroflory jelita po antybiotykoterapii, aktywność fizyczna i higiena snu. Witaminy i minerały wspierające odporność należy przyjmować regularnie, najlepiej w naturalnej formie w warzywach i owocach. Skuteczne jest również hartowanie ciała, czyli stopniowe przyzwyczajanie organizmu do niskich temperatur. Pamiętajmy, aby dbać o odporność przez cały rok, a nie tylko okazjonalnie w okresach zwiększonej zachorowalności.

 

Źródła:

1. J.G. Dizon, B.J. Goldberg, M.S. Kaplan, Diagnostyka niedoborów odporności, „Pediatric Annals”, 1998; 27: 743-750, https://www.mp.pl/artykuly/14181,diagnostyka-niedoborow-odpornosci
2. Duraj I., Od czego zależy odporność? Wywiad z prof. Lucyną Mastalerz, portal dieta.mp.pl, https://dieta.mp.pl/wywiady/90034,od-czego-zalezy-odpornosc,1
3. Janusz Książyk, Żywienie a odporność, Nowa Pediatria 3/2002, s. 204-208, http://www.czytelniamedyczna.pl/2303,Zywienie-a-odpornosc.html
4. Magdalena Moraszczyk, Dlaczego spada odporność? Przyczyny osłabienia odporności, miesięcznik „Zdrowie”, http://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/uklad-odpornosciowy/dlaczego-spada-odpornosc-przyczyny-oslabienia-odpornosci_36411.html

Zobacz inne powiązane artykuły:

Przewianie szyi, paracetamol czy ibuprofen, zębopochodne zapalenie zatok szczękowych, zatokowy ból głowy, okłady na gorączke, ból głowy przy kaszlu, objawy przewiania, dreszcze bez gorączki, domowe sposoby na gorączkę

 

Grypa jest powszechną infekcją wirusową. Bywa mylona z przeziębieniem, ze względu na podobne objawy, ale grypa ma znacznie cięższy przebieg i jest groźniejsza pod względem powikłań. Według statystyk prowadzonych przez Światową Organizację Zdrowia (WHO), grypa każdego roku zaraża 5-10% światowej populacji dorosłych i nawet 20-30% dzieci. Odpowiedzialna jest za około 250 000 – 500 000 zgonów rocznie na całym świecie. Z tego artykułu dowiesz się: jak można zarazić się grypą i co zrobić, by zmniejszyć to prawdopodobieństwo.

 

Co to jest grypa?

Grypa jest ostrą chorobą zakaźną układu oddechowego, objawami przypominającą przeziębienie. Charakteryzuje się gwałtownym początkiem (pełnoobjawowy rozwój nawet w 24-48 godziny) z szybko rosnącą gorączką, powyżej 38°C i ostrym przebiegiem, obejmującym przede wszystkim drogi oddechowe. Niedoleczona może grozić wieloma niebezpiecznymi powikłaniami.

Wirusy grypy sezonowej aktywne są przez cały rok, ale szczyt zachorowalności przypada na tzw. sezon grypowy, czyli okres od późnej jesieni do wczesnej wiosny. Sezonowość choroby jest spowodowana dużymi różnicami temperatur, na jakie organizm jest wystawiony i wysoką wilgotnością powietrza, a to warunki, które sprzyjają rozwojowi wirusów. Gdy na zewnątrz jest zimno i mokro, częściej przebywamy w ciepłych, niewietrzonych pomieszczeniach i w dużych skupiskach ludzkich, a to miejsca w których najłatwiej zarazić się grypą.

Odrębną kategorią choroby jest grypa pandemiczna wywoływana najczęściej przez typ A wirusa, której zachorowania występują co kilkanaście lub kilkadziesiąt lat w postaci pandemii obejmującej cały świat. W sezonie 2003 mieliśmy do czynienia z ptasią grypą A/H5N1, a w 2009/2010 ze świńską grypą (A/H1N1).

 

Jakie są typy wirusa grypy?

Zachorowania na grypę u ludzi wywoływane są przez 3 typy wirusa z rodziny ortomyksowirusów (orthomyxoviridae): typ A, B i C, z których dwa pierwsze są niebezpieczne, a typ C atakuje rzadko. Dodatkowo poszczególne typy dzielą się na podtypy.

• Typ A występuje u ludzi i zwierząt, dzieli się na podtypy w zależności od rodzaju białek na powierzchni wirusa: hemaglutyniny (H) i neuraminidazy (N). Dotychczas zanotowano 16 podtypów HA (H1-H16) oraz 9 podtypów NA (N1-N9), co daje ogromną różnorodność wirusa typu A. Najpowszechniejsze są szczepy H1N1 oraz H3N2, a w niektórych sezonach H1N2. Duża zmienność wirusa sprawia, że co roku konieczna jest modyfikacja składu szczepionek.
• Wirus typu B jest mniej powszechny i występuje tylko u ludzi. Rodzaj B ma po jednym podtypie HA i NA. Może być przyczyną lokalnych epidemii, a jego objawy to bóle całego ciała, zawroty i bóle głowy, osłabienie, nudności oraz wymioty. Jest bardzo zaraźliwy i może pojawiać się o każdej porze roku, ale jest mniej groźny typ A.
• Infekcje spowodowane wirusem typu C często przebiegają bezobjawowo, zazwyczaj są łagodne, mogą jednak stanowić zagrożenie dla dzieci, które nie mają w pełni rozwiniętego układu immunologicznego oraz dla osób z obniżoną odpornością.

 

Jak można zarazić się grypą?

Wirusy grypy przenoszone są drogą kropelkową w ślinie i w wydzielinach z dróg oddechowych oraz drogą pokarmową przez kontakt ze skażonymi przedmiotami i chorymi zwierzętami. Do zarażenia wirusem dochodzi w trybie jednego z poniższych mechanizmów:

• Kontakt z wydzielinami zawierającymi wirusa– poprzez pocałunek, picie z jednej butelki lub kubka, a także poprzez wirusy znajdujące się na przedmiotach dotykanych przez osoby chore.
• Poprzez małocząsteczkowe aerozole utrzymujące się w powietrzu przez dłuższy czas, zwłaszcza w niewentylowanych pomieszczeniach.
• Bezpośrednio od zarażonej osoby.

Najczęściej do zakażenia dochodzi przez wirusy w małocząsteczkowych aerozolach zawieszonych w powietrzu oraz przez wirusy znajdujące się na przedmiotach dotykanych przez wiele osób i przenoszone na dłoniach. Dlatego bardzo ważne jest, aby w okresie wzmożonego zachorowania często myć ręce, a już zwłaszcza gdy korzystamy z budynków, w których codziennie przebywa wiele osób.

Miejscami, gdzie najłatwiej się zarazić są sklepy, galerie handlowe, przedszkola, szkoły itd. Chore osoby nie powinny narażać innych na zachorowanie, a w okresie infekcji i kilka dni po ustąpieniu objawów, powinny unikać przebywania w skupiskach ludzkich. Częściowym rozwiązaniem chroniącym przed przenoszeniem się wirusów, może być stosowanie maseczek ochronnych na usta.

Wirus przenoszony jest w drobnych kropelkach śliny i wydzieliny z nosa. Może być obecny również u osób zarażonych, ale nie mających objawów, jak i u osób chorych oraz po przebytej chorobie. Wystarczy jedno kichnięcie,by ze śliną wirusy powędrowały do mijanych po drodze ludzi. Z jednym kichnięciem może być wydychanych nawet 40 000 kropli, które z prędkością do 40 km/h przebywają odległość do 3 metrów. Taki aerozol utrzymuje się w powietrzu, osiada na ubraniach, meblach itd. Wystarczy dotknięcie dłonią, by wirusy znalazły się na skórze rąk, a stamtąd przeniosły się do dróg oddechowych.

Do zarażenia może dojść w wyniku bliskiego kontaktu z osobą zarażoną, poprzez dotyk, pocałunek, picie z tej samej szklanki, jedzeni z tego samego widelca, a także spanie pod tą samą pościelą.

Dlatego zaleca się, aby odizolować osobę chorą od reszty rodziny, a zwłaszcza od małych dzieci, które mogą bardzo łatwo zarazić się od rodzica, rodzeństwa lub gości.

Grypą można zarazić się również poprzez bliski lub bezpośredni kontakt z niektórymi chorymi zwierzętami, zwłaszcza świniami i domowymi oraz dzikimi ptakami; poprzez spożywanie surowego mięsa oraz surowych jaj ptaków.

Od momentu wniknięcia wirusa do organizmu, do wystąpienia objawów grypy mija 1-7 dni, zazwyczaj około 2 dni. Po okresie inkubacji szybko pojawiają się gwałtownie narastające objawy ze strony układu oddechowego i wysoka gorączka. Choroba zwykle ustępuje po 3-7 dniach, ale niektóre objawy zwłaszcza kaszel i uczucie osłabienia mogą utrzymywać się przez 2 tygodnie. Okres zakażalności wynosi 3-5 dni po wystąpieniu objawów i 1 dzień przed pojawieniem się objawów.

 

Sposoby zapobiegania grypie

Najskuteczniejszą metodą zapobiegania chorobie jest szczepienie, jednak ze względu na dużą różnorodność wirusów grypy i ich szybką mutację, szczepionkę trzeba przyjmować co sezon, a przebycie choroby nie zapewnia odporności.

Szczepionki przeciw grypie skutecznie chronią przed zachorowaniem u ok. 90% dorosłych, choć w niektórych populacjach skuteczność może być niższa. Szczepionki przeciw grypie powinny być stosowane zwłaszcza u osób o zwiększonym ryzyku zachorowania i powikłań pogrypowych.

W zapobieganiu zachorowaniom bardzo ważną rolę odgrywa profilaktyka. Najważniejsza jest higiena osobista, mycie rąk po powrocie do mieszkania oraz przed każdym posiłkiem, zasłanianie ust i nosa chusteczką podczas kichania, unikanie dużych skupisk ludzkich w zamkniętych i źle wentylowanych pomieszczeniach.

Ważna jest także zdrowa, zbilansowana dieta oraz dbanie o odporność organizmu przez cały rok, a zwłaszcza w okresie wzmożonej zachorowalności. Aktywność fizyczna, zdrowy tryb życia dieta bogata w owoce i warzywa zapewniają lepszą pracę układu immunologicznego, a przez to mniejsze ryzyko zachorowania i łagodniejszy przebieg choroby.

 

Źródła:

1. dr med. Jacek Mrukowicz, dr med. Piotr Sawiec, dr med. Bożena Dubiel, dr med. Filip Mejza, Grypa – jak się zarażamy?, portal grypa.mp.pl, https://grypa.mp.pl/grypasezonowa/48211,grypa-jak-sie-zarazamy 
2. dr med. Jacek Mrukowicz, prof. dr hab. med. Andrzej Gładysz, dr med. Piotr Sawiec, Grypa, „Interna Szczeklika: Podręcznik chorób wewnętrznych.” Medycyna Praktyczna, Kraków 2012: 2203–2209
3. dr med. Jacek Mrukowicz, Szczepionki na grypę sezonową, portal grypa.mp.pl,https://grypa.mp.pl/grypasezonowa/48105,szczepionki-na-grype-sezonowa

Zobacz inne powiązane artykuły:

Przewianie szyi, paracetamol czy ibuprofen, zębopochodne zapalenie zatok szczękowych, zatokowy ból głowy, okłady na gorączke, ból głowy przy kaszlu, objawy przewiania, dreszcze bez gorączki, domowe sposoby na gorączkę

Grypa jest ostrą, zakaźną chorobą wirusową o podobnym przebiegu do ciężkiego przeziębienia. I chociaż część objawów jest wspólna, są to dwie różne infekcje, których nie należy ze sobą mylić. Wokół grypy narosło wiele mitów, nieporozumień i ludowych mądrości niekoniecznie zgodnych z prawdą. Pora rozprawić się z najpopularniejszymi, błędnymi opiniami i informacjami na temat grypy. Z tego artykułu dowiesz się m.in.: dlaczego grypa jest niebezpieczna, czy można ją leczyć witaminą C, czy niska temperatura wywołuje chorobę i czy szczepionki są skuteczne. Zaczynamy!

 

Grypa to tylko ciężkie przeziębienie?

Grypa i przeziębienie są chorobami wywoływanymi przez inne rodzaje wirusów, mają różny przebieg, a grypa jest obarczona groźnymi powikłaniami. W przypadku grypy sezonowej śmiertelność szacuje się na 0,1-0,5%, czyli umiera 1-5 na 1000 chorych osób, z czego 90% zgonów dotyczy osób po 60 r.ż. Jeszcze większą śmiertelnością odznacza się grypa pandemiczna, która występuje okresowo co kilkanaście lub kilkadziesiąt lat. Dane WHO wskazują, że w przeszłości w czasie pandemii zabijała nawet 20-50 milionów osób. W 1968 roku podczas pandemii grypy zmarło 2-3 miliony osób, a w 2009 grypa meksykańska zabiła 105 700 – 400 000 osób oraz dodatkowe 46 000 – 179 000 osób na skutek powikłań.

Wysoka śmiertelność to niejedyne zagrożenia. Równie niebezpieczne są powikłania, do których należą m.in.:zapalenie płuc, zaostrzenie przewlekłych chorób układu oddechowego, niewydolność oddechowa, zapalenie mięśnia sercowego, napady drgawkowe, zapalenie opon mózgowych, zapalenie mięśni, ostra niewydolność nereki wiele innych.

 

Witamina C chroni przed grypą?

Witamina C (kwas askorbinowy) wspiera działanie układu odpornościowego, ale jej działanie jest oparte na długoterminowymprzyjmowaniu najlepiej w postaci naturalnej w owocach i warzywach. Przegląd badan klinicznych z 60 lat wykazał, że nie ma związku pomiędzy przyjmowaniem dużych dawek witaminy C a skróceniem trwania czasu grypy oraz złagodzeniem objawów. Natomiast regularne przyjmowanie profilaktycznych dawek witaminy C może nieco skrócić czas trwania przeziębienia i wzmocnić układ odpornościowy. Największy wpływ witamina ma na ciężko trenujących sportowców uprawiających sporty zimowe; w ich przypadku kwas askorbinowy może zmniejszyć ryzyko przeziębienia o połowę.

 

Czy wyjście na zewnątrz z mokrymi włosami sprawi, że zachorujesz?

To popularny mit, który można usłyszeć w różnych wersjach, ale w każdej chodzi o to, że wyziębienie organizmu wywołuje grypę. To nieprawda, gdyż sama niska temperatura nie jest czynnikiem chorobotwórczym, są nim wirusy. Przebywanie w niskiej temperaturze nie spowoduje choroby, a w pewnych warunkach może wspomagać hartowanie organizmu np. poprzez morsowanie i regularne przyzwyczajanie ciała do zimna. Prawdą jest natomiast, że zbytnie wychłodzenie i przewianie organizmu powoduje obniżenie odporności, a to ułatwia działanie wirusom.

Stwierdzenie „zimno powoduje chorobę” jest błędne, ale istnieje związek pomiędzy wychłodzeniem i grypą, gdy jesteśmy już zarażeni wirusem lub przebywamy w pobliżu osoby chorej.

 

Grypa jest groźna tylko dla osób starszych?

Chociaż 90% przypadków śmiertelnych notuje się wśród osób po 60. roku życia, to jednak wcale nie jest tak, że młodsze osoby są całkowicie bezpieczne. Silny organizm młodego człowieka zazwyczaj jest w stanie poradzić sobie z grypą, ale nie zawsze. W przeszłości notowano pandemie grypy, w których to młode osoby i dzieci były głównymi ofiarami np., grypa hiszpanka. Szczególnie zagrożone są osoby o obniżonej odporności, z niedoborami odporności, a także pacjenci z chorobami przewlekłymi. Grypa stwarza duże ryzyko powikłań w przypadku pacjentów dotkniętych schorzeniami dróg oddechowych np. astmą, POChP oraz chorobami układu krążenia np. niewydolnością krążenia czy wrodzonymi wadami serca.

 

Grypę trzeba wyleżeć i leczyć rosołem oraz domowymi sposobami?

W przypadku lekkiego przeziębienia domowa kuracja zazwyczaj jest wystarczająca. Niestety grypa to zupełnie co innego, a leki przeciwgorączkowe i przeciwzapalne mogą być niewystarczające. Pomocny w leczeniu infekcji jest Febrisan®, lek zawierający paracetamol, fenylefrynę i witaminę C. Najskuteczniejsze są leki przeciwwirusowe dostępne na receptę. Powinny być zastosowane do 48 godzin od zachorowania, dlatego jeżeli podejrzewasz grypę, koniecznie udaj się do lekarza.

 

Grypę leczy się antybiotykami?

Antybiotyki są lekami przeciwbakteryjnymi i skuteczne są wyłącznie na choroby wywoływane przez bakterie. Tymczasem grypa jest chorobą wirusową. Stosowanie antybiotyków podczas grypy jest nie tylko nieskuteczne, ale wręcz niebezpieczne ze względu na możliwość osłabienia organizmu i zwiększenia ryzyka powikłań wywoływanych przez szczepy antybiotykooporne.

 

Mydła antybakteryjne zapobiegają grypie?

Podobnie jak w przypadku antybiotyków, stosowanie mydeł antybakteryjnych jest nieskuteczne, ponieważ nie działają one na wirusy. Jednakże mycie rąk i dbanie o higienę znacząco zmniejsza ryzyko zachorowania. Zaleca się mycie rąk każdorazowo przed jedzeniem, po powrocie do mieszkania i po zetknięciu się z przedmiotami dotykanymi przez wiele osób (poręcze, klamki). Niestety wirusy często zawieszone są w powietrzu w aerozolach i przenoszą się drogą kropelkową, więc samo mycie rąk nie zabezpiecza w 100% przed zachorowaniem. Dla zwiększenia ochrony trzeba byłoby nosić maseczki na usta i nos, zapobiegające wnikaniu wirusa drogą oddechową.

 

Gorączkę należy głodzić?

Można spotkać się z opiniami, że podczas choroby należy stosować głodówki, które rzekomo pomagają w szybszym powrocie do zdrowia. To oczywista nieprawda. Owszem, podczas choroby zazwyczaj nie chce się jeść, ale organizm potrzebuje kalorii do walki z chorobą. Nie należy też przesadzać z jedzeniem; potrawy powinny być lekkostrawne, podawane w mniejszych porcjach z dodatkiem gotowanych warzyw. Bardzo ważne jest przyjmowanie dużej ilości płynów,gdyż organizm podczas gorączki szybko się odwadnia; warto pić herbatę z sokami owocowymi bogatymi w witaminy.

 

Grypa wywołuje dolegliwości żołądkowe?

Grypa jest chorobą górnych dróg oddechowych i rzadko daje objawy ze strony układu pokarmowego. Tzw. „jelitówka” lub grypa żołądkowa to inna choroba i wymaga odmiennego leczenia.

 

Szczepionka przeciw grypie ma niską skuteczność?

Wiadomo, że odmian wirusów grypy jest wiele, a te szybko mutują. Stąd przekonanie, że szczepionki na grypę są nieskuteczne. Jednak każdego roku produkowane są szczepionki przystosowane do szczepów, które w danym okresie są najbardziej aktywne. Szczepionki czterowalentne zawierają 4 antygeny 2 ze szczepów grypy typu A i 2 ze szczepu grypy B; charakteryzują się skutecznością ok. 40-70% w zależności od sezonu i grupy osób.

Lekceważenie niebezpieczeństw i wiara niemedyczne, niepotwierdzone naukowo sposoby leczenia, są przyczynami wielu tragedii. Nie narażaj się, nie wierz w mity – zadbaj o zdrowie swoje i swoich najbliższych. Zaszczep się na grypę, a gdy zachorujesz – udaj się do lekarza, tylko w ten sposób ograniczysz ryzyko ewentualnych powikłań oraz roznoszenia infekcji.

 

Źródła:

1. Dr n. med. Ernest Kuchar, „Obalamy mity grypowe, fakty i mity grypa i szczepienia przeciw grypie”, wyd. Instytut Oświaty Zdrowotnej Fundacja Haliny Osińskiej, ISBN 978-83-937893-4-4, Warszawa 2014, https://gis.gov.pl/images/ep/obalamy_mity_grypowe_wyd_ii.pdf
2. Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Warszawie, „Grypa 2017”, http://wsse.waw.pl/aktualnosci-i-komunikaty/aktualnosci/grypa-sezon-2016-2017
3. dr med. Jacek Mrukowicz, prof. dr hab. med. Andrzej Gładysz, dr med. Piotr Sawiec, Grypa,:Interna Szczeklika: Podręcznik chorób wewnętrznych.” Medycyna Praktyczna, Kraków 2012: 2203–2209 , https://www.mp.pl/pacjent/grypa/grypasezonowa/79643,grypa
4. dr med. Ernest Kuchar, „Czy witamina C podnosi odporność?”, portal mp.pl, https://www.mp.pl/pacjent/grypa/lista/80379,czy-witamina-c-podnosi-odpornosc
5. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH, „Szczepionka przeciw grypie”, http://szczepienia.pzh.gov.pl/szczepionki/grypa/

Zobacz inne powiązane artykuły:

Przewianie szyi, paracetamol czy ibuprofen, zębopochodne zapalenie zatok szczękowych, zatokowy ból głowy, okłady na gorączke, ból głowy przy kaszlu, objawy przewiania, dreszcze bez gorączki, domowe sposoby na gorączkę

Znasz ten stan, w którym zatkany nos nie pozwala Ci na swobodny oddech, a kichanie i dokuczliwy katar sprawiają, że bez paczki chusteczek ani rusz? Zatkany nos, katar i obrzęk nosa mogą być spowodowane przez wiele czynników. O tym, jakie są przyczyny i objawy takiego stanu oraz, jak można leczyć zatkany nos, dowiesz się z poniższego artykułu.

 

Poznaj przyczyny obrzęku błony śluzowej nosa

Nos, oprócz tego, że jest narządem, przez który oddychamy, pełni funkcję filtra zanieczyszczeń i pierwszej bariery ochronnej przed mikroorganizmami; ogrzewa wdychane powietrze oraz – oczywiście – rozróżnia zapachy. Z każdym oddechem jest narażony na działanie wielu czynników drażniących (mikroorganizmów, pyłków, zanieczyszczeń, zapachów itd.), które mogą przyczyniać się do rozwoju obrzęku błony śluzowej.

 

Najczęstsi winowajcy lub najczęstsze przyczyny stanu zapalnego nosa:

• infekcje górnych dróg oddechowych (wirusowe, bakteryjne, grzybicze),
• powikłania po ostrych i powtarzających się zakażeniach wirusowych nosa i zatok przynosowych,
• alergie,
• wahania hormonalne w ciąży,
• czynniki drażniące np. dym, substancje chemiczne, perfumy, intensywne zapachy,
• zmiany temperatury,
• stres.

 

W zależności od podłoża obrzęku nieco inaczej może przebiegać mechanizm jego powstawania. Zazwyczaj rozwija się w wyniku zwiększania przepływu krwi przez włosowate naczynia krwionośne w nosie, wzrostu ciśnienia, przekrwienia śluzówki i przesączania komórek oraz białek z naczyń do błony podśluzowej. W nosie gromadzi się wydzielina, w której uwięzione są czynniki infekcyjne i drażniące, których organizm chce się pozbyć poprzez częste kichanie.

Jeżeli nieżyt nosa jest spowodowany reakcją alergiczną, przeciwciała klasy IgE doprowadzają do uwolnienia mediatorów stanu zapalnego, takich samych, jak w przypadku infekcji. Dochodzi do przekrwienia śluzówki nosa i zwiększenia ilości wydzieliny.

W przypadku obrzęków na tle hormonalnym to zwiększony poziom estrogenów i progesteronu jest odpowiedzialny za wzmożony przepływ krwi przez naczynia krwionośne, co daje efekt podobny jak w przypadku infekcji.

 

O czym świadczą objawy?

Nie każdy katar czy podrażnienie nosa, wiąże się z obrzękiem. Podstawowym objawem jest jego niedrożność, a więc utrudnienie lub uniemożliwienie oddychania przez nos oraz zaburzenia węchu. Dodatkowymi symptomami są: zaleganie śluzu w jamie nosowej, zaleganie śluzu w zatokach i ból zatok, a w niektórych zakażeniach wirusowych mogą pojawić się objawy towarzyszące: zapalenie spojówek i wysoka gorączka.

Przejawem obrzęku błony śluzowej nosa w przebiegu alergii będzie kichanie, wyciek wodnistej wydzielin yi świąd. W całorocznych alergiach uczucie zatkania nosa może być silne i wywoływać bóle głowy, a alergicy często oddychają przez usta.

 

Jak złagodzić obrzęk błony śluzowej

Leczenie zatkanego nosa powinno zależeć od tego, jakie czynniki wywołują ten stan. W przypadku alergicznego nieżytu podstawą jest zminimalizowanie wystawienia na czynnik wywołujący alergię oraz przyjmowanie leków przeciwhistaminowych. Można wspierać się również lekami na katar i zmniejszającymi obrzęki nosa.

 

Udrażnianie zatkanego nosa w mechanizmie infekcji

Najważniejsze jest wyleczenie choroby oraz działanie zachowawcze, zmniejszające objawy: zaczerwienienie, otarcia skóry, pieczenie i swędzenie oraz zatkany nos. Bardzo dobrze sprawdzają się dostępne bez recepty leki na przeziębienie zawierające paracetamol i fenylefrynę np. Febrisan.

Warto nawilżać błonę śluzową sprayem z wodą morską albo używać inhalatorów udrażniających zatkany nos. Preparaty donosowe powinny być stosowane maksymalnie przez kilka dni, by nie doprowadzić do zwiększonego podrażnienia błony śluzowej. Infekcja, która utrzymuje się powyżej 7 dni, wymaga konsultacji z lekarzem i ustalenia celowanego leczenia.

 

Tego unikaj!

Czynnikami zwiększającymi obrzęki błony śluzowej nosa są: nagłe zmiany temperatury, ochłodzenie lub przegrzanie wrażliwych na zmiany temperatury okolic ciała, duża ilość alergenów w powietrzu, wystawienie na czynniki drażniące (np. intensywne zapachy) oraz zwiększone zanieczyszczenie powietrza.

Zobacz inne powiązane artykuły:

Przewianie szyi, paracetamol czy ibuprofen, zębopochodne zapalenie zatok szczękowych, zatokowy ból głowy, okłady na gorączke, ból głowy przy kaszlu, objawy przewiania, dreszcze bez gorączki, domowe sposoby na gorączkę

Grypa — dla jednych kończy się po kilku dniach odpoczynku w łóżku, u innych może poczynić poważne spustoszenie w organizmie, a nawet przyczynić się do śmierci. Chociaż ta stosunkowo często występująca choroba jest skutecznie leczona, to jednak osoby starsze powinny zachować szczególną ostrożność już po pojawieniu się pierwszych objawów.

 

Grypa dla seniorów może być dość niebezpieczna. Jej objawy są podobne jak u innych chorych, jednakże u osób starszych zwykle występują z większą intensywnością oraz mogą trwać o wiele dłużej. Niestety ludzie po 65. roku życia są również bardziej narażeni na powikłania. Dzieje się tak m.in. ze względu na obniżoną odporność oraz inne występujące choroby przewlekłe.

 

Specyfika grypy u osób starszych

Na grypę może zachorować każdy bez względu na wiek, ale szczególnie narażone są osoby po 65. roku życia i starsze. Dlaczego tak się dzieje? Przede wszystkim należy pamiętać, że układ odpornościowy seniorów zwykle jest nieco słabszy niż osób młodych, dlatego też starszy organizm jest bardziej narażony na infekcje, które znacznie łatwiej się rozwijają i są trudniejsze do zwalczenia. Co więcej, mogą poczynić o wiele większe spustoszenie w organizmie. Zarażeniu sprzyjają częste wizyty w szpitalach, przychodniach czy aptekach. Przebieg choroby może być również o wiele cięższy i dłuższy niż u młodszych osób, a nawet dzieci.

Ryzyko zachorowania oraz możliwość wystąpienia powikłań pogrypowych zwiększa się również u osób starszych borykających się z chorobami przewlekłymi, m.in. schorzeniami serca, płuc, nerek, wątroby, krwi, cukrzycą, astmą. Ostra infekcja może nie tylko przyczynić się do skomplikowanych następstw zdrowotnych, ale nawet zgonu.

Dla seniorów niebezpieczne są nie tyle same wirusy grypy, ile objawy występujące w chorobie, takie jak m.in. wysoka gorączka, która zwiększa tętno i przyspiesza akcję bicia serca. Pozostałe symptomy grypy, takie jak kaszel, ból gardła, zatkanie nosa, ból głowy i stawów mogą prowadzić nie tylko do złego samopoczucia, ale również szeregu innych niepokojących dolegliwości, tj. duszność, krwioplucie, zaburzenia świadomości, a w skrajnych przypadkach nawet utrata świadomości.

 

Rozwój i objawy grypy u seniorów

Teoretycznie przyczyny i rozwój grypy u seniorów jest podobny jak u młodszych ludzi. Niestety osoby zwykle znacznie szybciej zarażają się wirusami, a sama choroba najczęściej ma cięższy przebieg. Co więcej, grypa może zaburzyć pracę wielu narządów i częściowo uszkodzić układ odpornościowy.

Do standardowych objawów grypy zaliczamy:

• gorączkę
• ogólne rozbicie i osłabienie organizmu
• dreszcze
• ból głowy i mięśni
• zmęczenie
• niespokojny sen, niekiedy bezsenność
• zmęczenie i ostry ból głowy po przebudzeniu
• uczucie ucisku w klatce piersiowej
• katar, ból gardła, kaszel (niekiedy z gęstym, żółto-zielonym śluzem)
• suchość w gardle i nosie
• trudności w oddychaniu
• niekiedy również nudności, wymioty i biegunka

 

Najczęstsze powikłania grypy u seniorów

Seniorzy, ze względu na m.in. obniżoną odporność i choroby przewlekłe, znacznie bardziej narażeni są na powikłania pogrypowe. Ryzyko ewentualnych komplikacji jest większe, jeśli chory unika kontaktu z lekarzem, nie stosuje odpowiednich metod leczenia lub zwleka z podjęciem stosowanej terapii. Alarmujące są również objawy, które pomimo zastosowanej terapii nasilają się lub nie chcą ustąpić.

Do najczęstszych powikłań po grypie w grupie wiekowej po 65. roku życia zaliczamy m.in.:

• odwodnienie organizmu
• ciężkie zapalenie płuc i oskrzeli
• angina
• zapalenie krtani i zapalenie tchawicy
• zapalenie ucha środkowego i zatok obocznych nosa
• zapalenia mięśnia sercowego i osierdzia
• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, mózgu
• zaostrzenie objawów astmy
• przewlekła obturacyjna choroba płuc
• niewydolność serca

 

Leczenie grypy u osób starszych

W przypadku osób starszych zaleca się, aby już pierwsze objawy choroby zostały skonsultowane z lekarzem. Leczenie grypy w większości przypadków ma charakter objawowy. Kluczowe znaczenie w terapii ma odpoczynek, spożywanie dużych ilości płynów (najlepiej woda, gorące herbaty owocowe i napary ziołowe). Chory powinien zostać czasowo odizolowany od innych osób, w tym przede wszystkim seniorów.

W przypadku wystąpienia wysokiej gorączki oraz bólu mięśni, głowy i stawów, zalecane jest przyjmowanie leków przeciwgorączkowych i przeciwzapalnych, np. na bazie paracetamolu. Zwykle pojawiają się też objawy towarzyszące, takie jak katar, które można łagodzić preparatami obkurczającymi błonę śluzową nosa i zatok oraz ułatwiającymi oddychanie (np. zawierające fenylefrynę). Dodatkowo warto sięgnąć po witaminę C, która uszczelnia naczynia krwionośne i wzmacnia odporność.

W przypadku osób z wysokiego ryzyka powikłań pogrypowych (np. u osób starszych ze współistniejącymi chorobami przewlekłymi) lekarz może zalecić stosowanie leków przeciwwirusowych. Warto jednak pamiętać, że stosowanie leków powinno być skonsultowane z lekarzem, szczególnie jeśli chory przyjmuje już preparaty lecznicze na inne schorzenia.

 

Opieka nad seniorem chorym na grypę

Chory senior powinien pozostawać pod stałą kontrolą i opieką innych osób. Zadaniem opiekunów jest dbanie, aby pacjent odpoczywał (najlepiej w cieple) i regularnie nawadniał organizm. Należy zabiegać również, aby wraz z dietą dostarczać organizmowi wszystkich niezbędnych składników odżywczych.

Ważne jest odizolowanie chorego od współdomowników i skonsultowanie jego stanu zdrowia z lekarzem. Nie zaleca się stosowania leków „na własną rękę”, szczególnie jeśli w przypadku chorego stosowana już jest inna terapia farmakologiczna.

 

Profilaktyka grypy u seniorów

Profilaktyka grypy ma szczególne znaczenie dla zdrowia seniorów. W tzw. sezonie grypowym powinni oni unikać przebywania w miejscach publicznych, a także przestrzeniach, w których ryzyko spotkania osoby chorej jest zwiększone. Wirusy grypy rozprzestrzeniają się bardzo szybko, głównie drogą kropelkową. Istotna jest też właściwa higiena.

Najskuteczniejszą metodą zapobiegania grypie są szczepienia ochronne, które w przypadku osób starszych są szczególnie zalecane. Warto przy tym pamiętać, że nie chronią one całkowicie przed zachorowaniem, ale mogą przyczynić się do znacznie łagodniejszego przebiegu schorzenia i uniknięcia groźnych dla zdrowia powikłań.

Zobacz inne powiązane artykuły:

Przewianie szyi, paracetamol czy ibuprofen, zębopochodne zapalenie zatok szczękowych, zatokowy ból głowy, okłady na gorączke, ból głowy przy kaszlu, objawy przewiania, dreszcze bez gorączki, domowe sposoby na gorączkę

Zatokowy ból głowy bywa bardzo uporczywy. Jest intensywny, uciskający, rozpierający i nasila się podczas schylania, aktywności fizycznej czy kaszlu. Przyjmowanie środków przeciwbólowych to rozwiązanie krótkotrwałe. Aby pozbyć się przykrych dolegliwości bólowych, należy wyeliminować stan zapalny w zatokach.

 

U wielu pacjentów borykających się z zapaleniem zatok ból głowy jest najbardziej problematycznym objawem. Zwykle jest dość silny, a gdy dodatkowo pojawia się osłabienie organizmu, zatkany nos i stan podgorączkowy, bardzo trudno jest normalnie funkcjonować i wypełniać codzienne obowiązki.

 

Zatokowy ból głowy — gdzie boli?

Ból głowy może pojawić się z różnych przyczyn. Niekiedy jest jednym z symptomów choroby, nie tylko zapalenia zatok, ale również przeziębienia czy grypy. Jak zatem precyzyjnie rozpoznać, czy i kiedy mamy do czynienia z bólem pochodzenia zatokowego? Otóż jest to możliwe, jeśli uwzględnimy kilka podstawowych czynników: lokalizację bólu, sytuacje, w których najczęściej występuje oraz specyfikę dolegliwości.

Ból zatokowy zwykle zlokalizowany jest w okolicy twarzy, aczkolwiek jego dokładne umiejscowienie zależy od konkretnej zatoki, w której rozwija się proces zapalny.

• Zatoki szczękowa i sitowa - ból twarzy i głowy, który często odczuwany jest też za okiem po stronie chorej zatoki.
• Zatoka klinowa - ból w okolicach skroni i tyłu głowy o charakterze promieniującym od policzków do uszu.
• Zatoka czołowa - rozpierający ból czoła i okolicy oczodołów. Zwykle nasila się pod wpływem nacisku, np. dotyku.

 

Zatokowy ból głowy — kiedy i jak boli?

Zapalenie zatok można rozpoznać również na podstawie specyfiki bólu. Najczęściej ból zatokowy opisywany jest przez pacjentów jako pulsujący, towarzyszy mu nieprzyjemne uczucie rozpierania w obrębie twarzy i głowy, często promieniuje od policzków do uszu czy szyi.

Warto zwrócić również uwagę na sytuacje, w których dolegliwości się nasilają. Zatokowy ból głowy zwykle staje się intensywniejszy podczas wykonywania przykładowych czynności:

• uciskanie lub opukiwanie zajętej zatoki
• kaszel
• próby opróżnienia nosa z wydzieliny
• schylanie głowy
• aktywność fizyczna

W większości przypadków nasilenie dolegliwości bólowych następuje po przebudzeniu się, a więc w godzinach porannych, lub też po dłuższej drzemce w ciągu dnia. Jeśli więc tego rodzaju objawy są zidentyfikowane przez pacjenta, zapewne diagnozą będzie właśnie zapalenie zatok.

 

Inne objawy zapalenia zatok

Ból głowy podczas zapalenia zatok niestety nie zawsze jest łatwy do jednoznacznego rozpoznania. Bardzo wielu chorych początkowo identyfikują go jako migrenę lub napięciowy ból głowy z uwagi na różnorodność miejsc stanu zapalnego w zatoce oraz niejednorodność dolegliwości. Duże znaczenie w diagnostyce mają wówczas inne objawy, które pojawiają się u większości chorych. Zaliczamy do nich przede wszystkim:

• wyciek wydzieliny z nosa lub/oraz spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła
• zatkany nos
• podwyższona temperatura ciała
• ogólne rozbicie, zmęczenie, osłabienie organizmu
• ból zębów
• kaszel nocny lub/i po wypoczynku w ciągu dnia

 

Jakie są przyczyny bólu głowy przy zapaleniu zatok?

Rozwijający się stan zapalny przyczynia się do zablokowania naturalnego ujścia w świetle zatok, przez co powstaje podciśnienie lub wzrost ciśnienia gazu powodujący uporczywy ból. Dodatkowo w świetle zatoki gromadzi się rozpulchniona w wyniku zakażenia wydzielina, która nie może swobodnie spłynąć do nosa, a następnie poza organizm. Problemy mogą nasilać się również przez narastający obrzęk błony śluzowej.

Niestety im dłużej będzie trwał stan zapalny, tym dłużej będziemy odczuwać dolegliwości bólowe, więc przyjmowanie tabletek przeciwbólowych na dłuższą metę nie przyniesie oczekiwanych rezultatów. Aby skutecznie pozbyć się bólu, niezbędna jest trafna diagnostyka i podjęcie skutecznego leczenia.

 

Jak leczyć zatokowy ból głowy?

Kiedy dopada nas ból głowy od zatok, powinniśmy przede wszystkim dążyć do wyeliminowania stanu zapalnego, który jest główną przyczyną dolegliwości. Sam ból można doraźnie złagodzić środkami przeciwbólowymi, jednak jest to krótkotrwałe rozwiązanie, które nie pozwoli nam całkowicie wyleczyć choroby. Warto przy tym pamiętać, że w większości przypadków ostre zapalenie zatok można skutecznie wyleczyć, jeśli pacjent zostanie odpowiednio wcześnie poddany właściwej terapii.

W leczeniu przyczynowym kluczowe znaczenie ma przywrócenie drożności naturalnych ujść zatok. W tym celu należy sięgnąć po donosowe lub doustne leki zmniejszające obrzęk błony śluzowej i blokadę ujść zatok przynosowych w postaci kropli do nosa lub tabletek o ogólnym działaniu. W tym przypadku należy jednak zwrócić uwagę na zalecenia dotyczące dawkowania i czasu ich stosowania. Przykładowo, obkurczajacych kropli donosowych nie należy stosować dłużej niż 3 dni (w uzasadnionych przypadkach maksimum 5 dni). Zalecane jest również stosowanie leków mukolitycznych, które rozrzedzają zalegającą, gęstą wydzielinę w zatokach.

W przypadku utrzymującego się stanu zapalnego lekarz może zalecić stosowanie antybiotyków lub leków leki przeciwhistaminowych. Jeśli ból głowy się nasila i jest wyjątkowo uporczywy, a preparaty dostępne bez recepty nie pomagają, dolegliwości łagodzone są przy pomocy leków na receptę, np. ketoprofenu. Przy przewlekłym zapaleniu zatok lekarz może zarekomendować stosowanie kortykosteroidów.

 

Domowe sposoby na zatokowy ból głowy

Ból głowy oraz inne objawy zapalenia zatok można łagodzić, stosując bezpieczne, domowe sposoby. Terapii sprzyja odpowiednie nawilżenie organizmu poprzez wypijanie dużych ilości płynów (nie tylko wody, ale również herbat ziołowych czy soków owocowych). Warto dbać również o odpowiednią wilgotność powietrza w pomieszczeniach, w których przebywa pacjent.

Ulgę przynieść może płukanie nosa roztworem soli fizjologicznej lub morskiej. Sprawdzi się także tzw. kąpiel parowa. Inhalacja ciepłą parą przyczynia się do zmniejszenia obrzęku śluzówki, powoduje jej delikatne przekrwienie oraz rozrzedzenie wydzieliny zalegającej w zatokach. Aby przygotować taką kąpiel, potrzebujemy 2-3 litrów wrzątku, do którego dodajemy wyciąg z rumianku, szałwii, sosny, mięty lub eukaliptusa. Napar ten należy wdychać przez nos i usta przez ok. 10-15 minut z głową ukrytą pod ręcznikiem.

Trzeba jednak pamiętać, że jeśli dolegliwości utrzymują się dłużej niż 4-5 dni lub nasilają się pomimo zastosowanych metod domowych lub dostępnych w aptece bez recepty preparatów, niezbędna jest pilna wizyta u lekarza.

Zobacz inne powiązane artykuły:

Przewianie szyi, paracetamol czy ibuprofen, zębopochodne zapalenie zatok szczękowych, zatokowy ból głowy, okłady na gorączke, ból głowy przy kaszlu, objawy przewiania, dreszcze bez gorączki, domowe sposoby na gorączkę

Paracetamol to jeden z najbardziej popularnych leków przeciwbólowych i przeciwgorączkowych w naszym kraju. Dostępny jest bez recepty i bez problemu kupimy go nie tylko w aptekach, ale i sklepach, supermarketach, kioskach. Powszechna dostępność tego leku to duża wygoda, ale i spora odpowiedzialność.

 

Paracetamol to lek ogólnodostępny, a jednocześnie często występujący, jako jeden ze składników preparatów złożonych. To wymaga od potencjalnych nabywców leku bardzo dużej odpowiedzialności w dawkowaniu. Przedawkowanie i długotrwałe stosowanie paracetamolu może wiązać się z groźnymi skutkami ubocznymi i bywa szkodliwe dla zdrowia. Co więcej, decydując się na terapię paracetamolem, należy też zdawać sobie sprawę z istniejących przeciwwskazań.

 

Główne przeciwwskazania do przyjmowania paracetamolu

Główne przeciwwskazania do przyjmowania paracetamolu to przede wszystkim nadwrażliwość na którykolwiek składnik leku, a także ciężka niewydolność wątroby lub nerek, niedobór G-6-PD, niedobór reduktazy methemoglobiny. Nie należy podawać paracetamolu dzieciom poniżej 3. miesiąca życia. Szczególną ostrożność powinny zachować osoby niedożywione, tj. z małymi rezerwami glutationu w wątrobie, odwodnione czy borykające się z chorobą alkoholową.

 

Paracetamol a ciąża

Paracetamol wykazuje zdolność przenikania przez barierę łożyskową i do pokarmu kobiecego, ale w dawkach terapeutycznych jest dopuszczony do stosowania u kobiet ciężarnych od 4. miesiąca ciąży i karmiących. Należy jednak pamiętać, że w tych okresach przyjmowanie paracetamolu powinno być zgodne z zaleceniami, krótkotrwałe i najlepiej poprzedzone wcześniejszą konsultacją z lekarzem.

 

Paracetamol a wątroba

Wątroba to miejsce metabolizmu paracetamolu. To właśnie tutaj aż 95% leku przekształca się w nieaktywne siarczany i glukuroniany. 5% paracetamolu ulega przemianie w toksyczną N-acetylo-p-benzochinoiminę, na którą natychmiast oddziałuje antyutleniacz wątrobowy, glutation, zmieniając ją w związek nietoksyczny. Przy spożywaniu zalecanych dawek paracetamolu proces ten przebiega sprawnie, więc organizm jest całkowicie bezpieczny. Warto jednak pamiętać, że po przekroczeniu zalecanej dawki lub przy długotrwałym stosowaniu paracetamolu, N-acetylo-p-benzochinoimina może się gromadzić w wątrobie, prowadząc do przykrych dolegliwości.

Co więcej, jeśli u pacjenta występują już jakieś zmiany w wątrobie, należy podchodzić do przyjmowania paracetamolu z ostrożnością, ponieważ nawet przy zalecanych dawkach terapeutycznych może dojść do poważnych konsekwencji. Podobną ostrożnością powinny wykazać się osoby nadużywające alkoholu. Absolutnie nie należy łączyć leku z alkoholem, ponieważ nawet przy prawidłowej pojedynczej dawce można niekorzystnie wpłynąć na stan wątroby.

Toksyczny wpływ na wątrobę mogą mieć również inne leki połączone z paracetamolem, takie jak m.in. leki przeciwhistaminowe, glukokortykoidy, fenobarbital itp.

 

Paracetamol a inne narządy i układy

Pamiętajmy, że paracetamol występuje w wielu lekach przeciwbólowych, w tym preparatach na ból głowy. Z tego też powodu należy bardzo ostrożnie podchodzić do długotrwałej terapii lekami przeciwbólowymi, ponieważ może dojść do zniszczenia komórek tkanki nerkowej, a w skrajnych przypadkach stopniowego rozwoju ciężkiej niewydolności nerek.

Incydentalnie pojawiają się zauważalne zmiany w obrazie morfologicznym krwi po zastosowaniu paracetamolu (tj. trombocytopenia, leukopenia, agranulocytoza, methemoglobinemia). Ostrożnie do paracetamolu powinny podchodzić również osoby z niedoborem białka zwanego dehydrogenazą glukozo-6-fosforanową (możliwość uszkodzenia krwinek czerwonych) i reduktazy methemoglobinowe.

Sporadycznie mogą pojawić się też skórne reakcje uczuleniowe lub zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego.

 

Jak nie doprowadzić do przedawkowania paracetamolu?

Przede wszystkim trzeba dokładnie zapoznać się ze składem przyjmowanych leków. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości warto skonsultować się z farmaceutą lub lekarzem. Szczególną ostrożnością powinny wykazać się osoby cierpiące na przewlekłe choroby wątroby lub inne schorzenia ogólnoustrojowe, osoby wygłodzone lub borykające się z problemem niedoboru cysteiny. Jeśli stosowane są inne leki, należy sprawdzić, czy nie dojdzie do niepożądanej interakcji między nimi a paracetamolem.

Paracetamolu nie należy stosować dłużej niż 10 dni w przypadku dorosłych i maksymalnie 3 dni u dzieci. Bezwzględnie trzeba przestrzegać dawkowania, które jest szczegółowo opisane w ulotce informacyjnej.

 

Objawy przedawkowania paracetamolu

Objawy przedawkowania paracetamolem mogą pojawić się już przy dwukrotnym przekroczeniu maksymalnej zalecanej dawki leku. W przypadku zatrucia początkowo pojawiają się nudności i wymioty, zwykle po ok. 4-5 godzinach od przyjęcia paracetamolu. Następnie mogą wystąpić: biegunka, brak łaknienia, nadmierna potliwość, ból brzucha, ból w prawym podżebrzu.

W drugiej dobie od zatrucia możliwe jest pojawienie się symptomów uszkodzenia wątroby w postaci żółtaczki i skazy krwotocznej, a po kilkunastu kolejnych godzinach może rozwijać się niewydolność wątroby, która w skrajnych przypadkach prowadzi nawet do śpiączki, zaburzeń wielonarządowych, a nawet zgonu.

 

Co robić, gdy doszło do zatrucia paracetamolem?

W przypadku pierwszych objawów zatrucia paracetamolem konieczna jest jak najszybsza hospitalizacja lub konsultacja z lekarzem. Niezbędne będzie podanie odtrutki, czyli N-acetylocysteiny, która pozwala utrzymać właściwe stężenie glutationu w wątrobie i hamuje aktywność toksycznych metabolitów paracetamolu, dzięki czemu przeciwdziała ewentualnym uszkodzeniom wątroby.

Zobacz inne powiązane artykuły:

Przewianie szyi, paracetamol czy ibuprofen, zębopochodne zapalenie zatok szczękowych, zatokowy ból głowy, okłady na gorączke, ból głowy przy kaszlu, objawy przewiania, dreszcze bez gorączki, domowe sposoby na gorączkę

Kofeina, której najbardziej powszechnym źródłem jest kawa, wykazuje właściwości pobudzające i to właśnie z tego powodu wiele osób nie wyobraża sobie poranka bez filiżanki tego ciemnego, aromatycznego napoju. Działanie kofeiny, w tym lecznicze, jest jednak znacznie szersze.

 

Kofeina to organiczny związek chemiczny, alkaloid ksantynowy, który znajduje się nie tylko w nasionach kawy, ale również nasionach kakaowca, liściach herbaty, owocach guarany, orzeszkach kola i innych roślinach z ponad 62 gatunków. Jest powszechnie spożywana, ponieważ wykazuje umiarkowany wpływ na nasz układ nerwowy, m.in. zmniejsza uczucie zmęczenia, poprawia samopoczucie, zwiększa koncentrację itd. Co więcej, kofeina przyspiesza czynność i zwiększa siłę skurczu serca, przyspiesza procesy przemiany materii i sprzyja łagodzeniu migreny.

 

Mechanizm działania kofeiny w organizmie

Kofeina występuje w roli inhibitora kompetencyjnego wobec receptorów adenozynowych, które regulują uwalnianie neuroprzekaźników i pracę układu krwionośnego, odpornościowego i inne ważne funkcje organizmu. Z uwagi na podobieństwo do endogennej (wewnętrznej) adenozyny szybko łączy się z jej receptorami, blokując je i uniemożliwiając połączenie receptorów z adenozyną. Adenozyna w naszym organizmie jest odpowiedzialna za wysyłanie “sygnałów zmęczenia” fizycznego i psychicznego. Przypuszcza się, że to właśnie ten organiczny związek odpowiada za uczucie zmęczenia i senności.

Zatem za sprawą kofeiny działanie adenozyny jest ograniczone, przez co dochodzi do pobudzenia układu nerwowego, zmniejszenia uczucia senności i zmęczenia, przedłużenia wydolności umysłowej i psychicznej. Można więc stwierdzić, że po spożyciu kofeiny, organizm może dłużej działać “w stanie czuwania”.

Kofeina stosunkowo szybko przedostaje się z krwi do mózgu, gdzie hamuje działanie receptorów adenozynowych, powodując skurcz naczyń krwionośnych. Ta właściwość wykorzystywana jest przy leczeniu bólu migrenowego pochodzenia naczyniowego.

Przypuszcza się nawet, że picie kawy, czyli głównego źródła kofeiny, może zmniejszyć ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2. Co więcej, przypuszczalnie może również wykazywać działanie antyoksydacyjne, chociaż mechanizm tego zjawiska nie został jeszcze dokładnie poznany.

 

Jak wpływa kofeina na układ nerwowy?

Kofeina wykazuje umiarkowane działanie pobudzające na ośrodkowy układ nerwowy. Jak już zostało wspomniane, pomaga uporać się z uczuciem zmęczenia, poprawia nastrój, zwiększa koncentrację. Wpływa pobudzająco na ośrodki wegetatywne, czyli oddechowy, naczynioruchowy i nerwu błędnego. Zwiększa wydzielanie neuroprzekaźników, takich jak dopamina, noradrenalina, adrenalina, acetylocholina, serotonina. Niektóre badania wykazują też, że kofeina może mieć wpływ na ograniczenie procesów neurodegeneracji, występujących m.in. w chorobach Parkinsona czy Alzheimera.

Wpływ kofeiny na układ nerwowy:

• poprawa samopoczucia, zwiększenie odczuwania przyjemności
• łagodzenie uczucia senności i zmęczenia fizycznego i psychicznego
• stymulacja aktywności ruchowej
• zwiększenie motywacji i spostrzegawczości
• poprawa koncentracji, szczególnie przy wykonywaniu zadań monotonnych, wymagających uwagi
• pozytywny wpływ na pamięć krótkotrwałą
• zwiększenie szybkości reakcji na bodźce, poprawa sprawności podczas wykonywania czynności złożonych czy codziennych zadań, takich jak obsługa urządzeń, kierowanie pojazdami itd.
• wzrost sprawności myślenia i nauki

Należy przy tym pamiętać, że przy zwiększonych dawkach kofeiny można zaobserwować efekty przeciwne od zamierzonych o wręcz negatywnym charakterze, m.in. lęk, niepokój, zdenerwowanie, nadmierne pobudzenie. Przy znacznym przedawkowaniu może dojść nawet do agresywności, skrajnego pobudzenia psychoruchowego, niemiarowości serca, bezsenności, drżenia mięśniowego, przyspieszenia oddechu, nudności, wymiotów itp.

 

Wpływ kofeiny na przeciwbólowe właściwości paracetamolu

Kofeina coraz częściej występuje jako jeden ze składników leków o działaniu przeciwbólowym i przeciwgorączkowym. Zwiększa działanie paracetamolu, stymulując centralny układ nerwowy. Dodatkowo kofeina poprzez wydzielanie dopaminy wpływa na poprawę nastroju i odczuwanie przyjemności, dlatego też łagodzi złe samopoczucie towarzyszące bólowi. Właściwości te często wykorzystywane są w terapii migreny.

 

Wpływ kofeiny na inne funkcje organizmu

• Kofeina a układ krążenia. Najnowsze badania wykazują, że umiarkowane spożywanie kofeiny (ok. 300 mg/d, czyli średnio trzy filiżanki dziennie) nie stanowi żadnego zagrożenia dla zdrowia. Warto przy tym dodać, że powoduje tylko niewielkie podwyższenie ciśnienia tętniczego krwi. Dwie, trzy filiżanki kawy mogą spowodować wzrost ciśnienia tętniczego jedynie o 5-10 mm Hg. Kofeina wpływa również na przyspieszenie czynności serca, przyczynia się do zwiększenia napięcia mięśnia sercowego oraz wzmocnienia siły jego skurczów. To z kolei prowadzi do zwiększenia ilości krwi wtłaczanej przez jedną z komór serca do tętnicy i powoduje przyspieszenie tętna.
• Kofeina a przewód pokarmowy. Kofeina wpływa na pobudzenie perystaltyki jelit, przez co wykazuje działanie przeczyszczające. Warto jednak pamiętać, że zwiększa również wydzielanie kwasu solnego przez komórki okładzinowe żołądka, dlatego jest przeciwwskazana u osób z wrzodami żołądka czy dwunastnicy.
• Kofeina a układ oddechowy. Działa rozkurczowo na mięśnie gładkie w układzie oddechowym, rozszerzając oskrzela. Może zwiększać też częstotliwość oddechów.
• Kofeina a układ moczowy. Kofeina wykazuje działanie moczopędne. Wydalany mocz cechuje się przy tym prawidłowym składem proporcjonalnym do specyfiki diurezy wodnej. Przy umiarkowanym piciu kawy wydalane wraz z moczem jony (m.in. wapń, potas czy magnez) nie zaburzają w żaden sposób ani gospodarki jonowej, ani nie wpływają na budowę tkanki kostnej.
• Kofeina a przemiana materii. Kofeina przyspiesza procesy przemiany materii. Co więcej, wykazuje działanie termogeniczne i pobudza spalanie tkanki tłuszczowej. Zwiększa też uwalnianie hormonu stresu, czyli kortyzolu o właściwościach katabolicznych.

Zobacz inne powiązane artykuły:

Przewianie szyi, paracetamol czy ibuprofen, zębopochodne zapalenie zatok szczękowych, zatokowy ból głowy, okłady na gorączke, ból głowy przy kaszlu, objawy przewiania, dreszcze bez gorączki, domowe sposoby na gorączkę

Ból gardła to bardzo częsta przypadłość zdrowotna, której doświadczył niemal każdy. Istnieją różne rodzaje bólu gardła, a leczenie musi być dobrane adekwatnie do przyczyn, które spowodowały dolegliwości.

 

Ból gardła wywoływany jest przez trzy główne czynniki: wirusy, bakterie i grzyby. To te infekcje sprawiają, że gardło boli, jest zaczerwienione, suche, mamy problemy z przełykaniem i mówieniem. Oprócz bólu zwykle ujawniają się też inne objawy. To właśnie na ich podstawie możemy zidentyfikować przyczynę problemów i podjąć stosowne leczenie.

 

Ból gardła spowodowany infekcją wirusową

Najczęstszą przyczyną bólu gardła są infekcje wirusowe. Głównymi patogenami przyczyniającymi się do dolegliwości są enterowirusy i adenowirusy, które odpowiadają m.in. za spadek odporności organizmu w niesprzyjających warunkach atmosferycznych, czyli np. podczas przesilenia czy zmiennej pogody. Z tego też powodu szczyt zachorowań na infekcje wirusowe przypada na okres jesienno-zimowy oraz wczesnowiosenny. Wówczas właśnie nasz układ odpornościowy jest szczególnie przeciążony i osłabiony, a w powietrzu wzrasta liczba szkodliwych drobnoustrojów.

Wirusy, przyczyniające się do bólu gardła, przenoszone są drogą kropelkową, dlatego bardzo łatwo można się nimi zarazić. Do zakażenia dochodzi najczęściej, gdy wdychamy powietrze, w którym znajdują się drobnoustroje chorobotwórcze. Kiedy przedostaną się ciała człowieka, natychmiast atakują błonę śluzową wyściełającą górne drogi oddechowe.

 

Jakie są objawy infekcji wirusowej gardła?

Oprócz uporczywego bólu gardła, który może być mniej lub bardziej intensywny i utrudniający przełykanie czy mówienie, pojawia się też szereg innych objawów, świadczących infekcji wirusowej, takich jak m.in.:

• zaczerwieniona i przekrwiona błona śluzowa
• rozpulchnione i przekrwione migdałki
• niewielkie pęcherzyki z płynem pojawiające się na migdałkach (tzw. wysięk surowiczy, charakterystyczny dla infekcji wirusowej)

Są to objawy charakterystyczne dla infekcji wirusowej. Przede wszystkim dzięki nim jesteśmy w stanie rozróżnić wirusowe zapalenie gardła od bakteryjnego.

 

Jak przebiega infekcja wirusowa gardła?

Jak już zostało wspomniane, do zakażenia dochodzi najczęściej drogą kropelkową. To właśnie w ten sposób do naszych dróg oddechowych przedostają się wirusy. Przebieg infekcji jest różny w zależności m.in. od indywidualnych uwarunkowań organizmu czy zastosowanej terapii. Najczęściej w pierwszej kolejności pojawia się właśnie ból gardła. Czasem infekcja rozwija się bardzo szybko, powodując nasilone objawy, innym razem powoli, a obrzęk, przekrwienie śluzówek i towarzyszący im ból gardła może wystąpić dopiero po kilku dniach od zakażenia. W każdym przypadku jednak można wcześniej zadbać o to, by zmniejszyć uciążliwość objawów i zminimalizować proces rozprzestrzeniania się infekcji w organizmie.

 

Jak leczyć ból gardła spowodowany wirusami?

W przypadku wszelkiego rodzaju infekcji wirusowych najważniejsza jest zasada „lepiej zapobiegać niż leczyć”. Należy więc przez cały rok zabiegać o podniesienie ogólnej odporności organizmu m.in. poprzez zdrową dietę i regularne ćwiczenia fizyczne. Jeśli jednak wirusy zaatakują organizm i pojawi się uporczywy ból gardła, warto sięgnąć po leki przeciwzapalne i przeciwbólowe, np. zawierające w swoim składzie paracetamol. Można też sięgnąć po pastylki do ssania lub aerozole, które nie tylko działają lekko znieczulająco i odkażająco, ale również nawilżają śluzówkę gardła. Przy mniej dotkliwym bólu sprawdzają się domowe sposoby, np. płukanki roztworem soli kuchennej, sody oczyszczonej lub naparem z kurkumy.

 

Ból gardła spowodowany infekcją bakteryjną

Infekcja bakteryjna, której towarzyszy ból gardła, najczęściej spowodowana jest przez paciorkowce, znacznie rzadziej mamy do czynienia z innymi bakteriami np. gronkowcami. Co ważne, dolegliwości bakteryjne najczęściej rozwijają się jako wtórne zakażenie wcześniejszych niedoleczonych infekcji wirusowych.

 

Jakie są objawy infekcji bakteryjnej gardła?

Oprócz intensywnego bólu gardła pojawiają się też inne objawy, które są charakterystyczne dla infekcji bakteryjnej:

• bardzo ciemne, malinowe zabarwienie błony śluzowej gardła
• na tylnej ścianie gardła może pojawić się treść ropna
• przekrwione migdałki z białym nalotem
• obrzęknięty języczek w gardle
• szary nalot na języku
• powiększone okoliczne węzły chłonne
• bardzo często podwyższona temperatura ciała, dreszcze
• osłabienie organizmu
• bólowi gardła u dzieci często towarzyszą wymioty

Dolegliwości tego rodzaju stanowią symptomy rozwijającej się anginy, dlatego nie należy ich bagatelizować. Najlepiej udać się do lekarza, ponieważ bardzo często konieczne jest zastosowanie antybiotyków.

 

Jak przebiega infekcja bakteryjna gardła?

Zapalenie gardła o etiologii bakteryjnej zwykle wiąże się z silniejszymi objawami i trudniejszym przebiegiem niż zapalenie wirusowe. Dolegliwości pojawiają się gwałtownie, a w najpoważniejszych przypadkach (szczególnie u dzieci) może być konieczne leczenie szpitalne. Ból gardła zwykle pojawia się po 1-4 dniach od zakażenia.

 

Jak leczyć ból gardła spowodowany bakteriami?

Z infekcją bakteryjną należy udać się do lekarza. Jeśli specjalista stwierdzi u pacjenta anginę, niezbędne będzie podanie antybiotyku. Objawy bakteryjnego zapalenia gardła należy potraktować poważnie, ponieważ mogą prowadzić do poważnych powikłań, takich jak m.in. zapalenie ucha środkowego, zapalenia zatok, ropnia okołomigdałkowego czy gorączki reumatycznej.

Niekiedy ból gardła i towarzyszące mu objawy nie ustępują pomimo zastosowanego antybiotyku. Wówczas powinno się wykonać wymaz z gardła i zbadać, jakiego rodzaju drobnoustroje są odpowiedzialne za dolegliwości. Może bowiem istnieć podejrzenie mononukleozy, czyli choroby wywołanej przez wirus, ale często mylonej z anginą.

 

Ból gardła spowodowany infekcją grzybiczą

Ból gardła spowodowany infekcją grzybiczą jest zdecydowanie rzadszą przypadłością niż zapalenie gardła wirusowe czy bakteryjne. Najczęściej przyczyną są patogeny z rodzaju Candida. Infekcja grzybicza może powstać w wyniku osłabienia organizmu lub zbyt długiej antybiotykoterapii. Przykładowo, jeśli wcześniej pacjent przez długi czas stosował antybiotyki, mogły one spowodować „wyjałowienie” śluzówki jamy ustnej do tego stopnia, że normalnie bytujące tam grzyby stają się niebezpieczne dla organizmu i mogą prowadzić do powstawania stanów zapalnych, obejmujących nie tylko gardło, ale również jamę ustną i migdałki.

 

Jakie są objawy infekcji grzybiczej gardła?

Grzybicze zapalenie gardła może mieć charakter ostry lub przewlekły. Oprócz bólu gardła pojawiają się inne, typowe dla schorzenia dolegliwości, takie jak m.in.

• uczucie bólu, pieczenia i suchości w gardle
• zaczerwienienie gardła
• biały nalot na migdałkach oraz ścianie gardła
• może występować wysoka temperatura ciała
• niekiedy pojawia się suchy kaszel
• osłabienie organizmu i brak apetytu
• u niemowląt grzybicze zapalenie gardła i jamy ustnej sprawia, że na błonie śluzowej jamy ustnej pojawiają się tzw. pleśniawki, czyli biało-szary nalot

Warto dodać również, że w przypadku grzybiczego zapalenia gardła o charakterze przewlekłym węzły chłonne mogą być powiększone, ale nie w każdym przypadku. Dodatkowo przy uciskaniu migdałków pojawia się ropa, a łuki podniebienne są przekrwione.

 

Jak przebiega infekcja grzybicza gardła?

Infekcja grzybicza gardła raczej nigdy nie pojawia się nagle. Zazwyczaj wcześniej chorzy doświadczają innych chorób, np. wirusowego lub bakteryjnego zapalenia gardła. Dopiero wówczas, gdy organizm jest osłabiony, uaktywniają się grzyby. Aby podjąć stosowne leczenie, niezbędne jest prawidłowe rozpoznanie przyczyny bólu gardła. Najczęściej konieczne jest pobranie próbki ze ściany gardła i migdałków podniebiennych. Wykonywany jest także posiew mikologiczny.

Chorzy zwykle nie są w stanie samodzielnie stwierdzić zapalenia grzybiczego wyłącznie po bólu gardła czy zaczerwienieniu. Dopiero gdy pojawia się biały nalot na ścianie gardła, migdałkach podniebiennych i ścianach jamy ustnej i języku, podejrzenia padają właśnie na zakażenie grzybicze. Zaleca się jak najwcześniejszą wizytę u lekarza laryngologa.

 

Jak leczyć ból gardła spowodowany grzybami?

Leczenie infekcji spowodowanej grzybami najczęściej odbywa się poprzez miejscowe stosowanie preparatów przeciwgrzybiczych, takich jak nystatyna, chlorchinaldina czy kwas borny w postaci płukanek lub pastylek do ssania. Niekiedy zalecane są także leki przeciwgrzybicze działające ogólnoustrojowo.

Zobacz inne powiązane artykuły:

Przewianie szyi, paracetamol czy ibuprofen, zębopochodne zapalenie zatok szczękowych, zatokowy ból głowy, okłady na gorączke, ból głowy przy kaszlu, objawy przewiania, dreszcze bez gorączki, domowe sposoby na gorączkę

Katar to jedna z najczęściej występujących dolegliwości zdrowotnych u dorosłych i dzieci. Istnieje bardzo wiele opinii na temat kataru i sposobów radzenia sobie z nim. Wiele z nich nie jest zgodnych z prawdą. Przedstawiamy najbardziej powszechne fakty i mity dotyczące kataru.

 

Katar bardzo łatwo złapać, ale znacznie trudniej się go pozbyć. Uporczywa wydzielina, podrażniona śluzówka, częste kichanie - to najczęstsze objawy. Nie są groźne, ale mogą w znacznym stopniu wpłynąć na komfort życia i pogorszyć samopoczucie. Należy pamiętać, że nieleczony i zupełnie zignorowany katar może prowadzić do poważniejszych konsekwencji zdrowotnych. Warto więc dowiedzieć się, co jest prawdą, a co jedynie niepotwierdzoną naukowo opinią.

 

Powszechne opinie na temat kataru - fakty czy mity?

 Kataru nie można wyleczyć? Mit.

Słynne powiedzenie głosi, że “katar leczony trwa tydzień, a nieleczony siedem dni”. Wiele osób uważa więc, że wszelkie starania zmierzające do uśmierzenia dolegliwości są zbędne. Nie jest to właściwe podejście z kilku powodów. Po pierwsze, nieleczony katar może być bardzo uporczywy, prowadzić do wielu podrażnień w obrębie naskórka i śluzówki, a nawet powikłań. Stosowanie skutecznych środków zaradczych może sprawić, że przetrwamy tydzień z katarem we względnym komforcie.

Po drugie, odpowiednie leczenie czy łagodzenie objawów kataru utrudnia wirusom rozprzestrzenianie się. Dodatkowo może przyczynić się do przyspieszenia procesów regeneracji śluzówki, ułatwiając usuwanie wydzieliny z nosa.

 

Preparaty na katar stosowane w nadmiarze mogą szkodzić? Fakt.

Nie można przesadzać z preparatami na katar, szczególnie z lekami obkurczającymi śluzówki nosa. Używanie ich w nadmiarze może prowadzić do tzw. polekowego nieżytu nosa, a nawet utrudniać regenerację śluzówki. Standardowe preparaty do nosa, takie jak np. krople na katar, należy stosować krótkotrwale, czyli w przypadku osób dorosłych maksymalnie do 7 dni, a u dzieci nie dłużej niż 2-3 dni.

 

Katar to nic groźnego, więc można go zignorować? Mit.

Jest to mit, który może być groźny dla naszego zdrowia. Sam katar nie stwarza żadnego niebezpieczeństwa, ale warto pamiętać, że zwykle pojawia się jako jeden z objawów poważniejszych schorzeń, np. choroby wirusowej, która wymaga odpowiedniej kuracji i odpoczynku w domu. Jeśli przebiega z gorączką i złym samopoczuciem, należy zapewnić organizmowi odpowiednie warunki do zwalczenia infekcji. Dodatkowo chorzy uczestniczący w codziennym życiu społecznym, np. w pracy czy szkole, narażają też innych na zakażenie.

Jeśli jednak katar pojawia się bez innych poważnych symptomów, takich jak np. gorączka, możemy wykonywać codzienne obowiązki, pamiętając o stosowaniu odpowiednich środków zaradczych ograniczających objawy oraz dbając o higienę.

 

Pociąganie nosem jest niebezpieczne? Mit.

Nie jest prawdą, że pociąganie nosem w jakikolwiek sposób może być niebezpieczne, ale z całą pewnością w naszym społeczeństwie uchodzi za niezbyt kulturalne. Co ciekawe, bardziej groźne może być wydmuchiwanie nosa, jeśli będziemy wykonywać tę czynność nieprawidłowo (można nabawić się zapalenia zatok). Warto więc nauczyć się prawidłowo wydmuchiwać nos - niezbyt mocno i każde nozdrze osobno.

 

Jeśli przemarzniesz, nabawisz się kataru? Mit.

Zdarza się, że po mocnym przemarznięciu zaczynamy pociągać nosem, w którym pojawia się wodnista wydzielina. Jest to jednak katar naczynioruchowy, który szybko mija. Samo zimno nie przyczynia się do wystąpienia kataru infekcyjnego. Chłodne powietrze może jednak przyczynić się do odruchowego niedokrwienia śluzówek, ułatwiając atak wirusom.

 

Katar leczymy antybiotykami? Mit.

Stosowanie antybiotyków w przypadku kataru spowodowanego infekcją wirusową nie ma sensu, a może jedynie zaszkodzić organizmowi.

 

Katarem można zarazić się również przez dotyk? Fakt.

Katar przenosi się drogą kropelkową, więc zarażamy się od osób kichających, kaszlących, a nawet mówiących w naszym otoczeniu. Kropelki zainfekowanego śluzu rozpylane są wówczas w powietrzu i z łatwością przenoszą się z organizmu chorego do dróg oddechowych zdrowego osobnika. Ale równie łatwo można zarazić się też przez dotyk! Przykładowo, jeśli podamy dłoń chorej osobie, a następnie dotkniemy oka czy ust, wirusy bez żadnych problemów mogą przedostać się do naszego ciała. Można zarazić się też dotykając tych samych przedmiotów, np. kubków czy klawiatury komputera. Co więcej, wirusy są aktywne na skórze nawet przez kilka godzin.

 

Katar może powodować powikłania? Fakt.

O ile sam katar nie jest groźny, o tyle ewentualne powikłania mogą być bardzo poważne. Konsekwencją kataru bakteryjnego i wirusowego może być m.in. zapalenie spojówek, gardła, ucha środkowego, zatok przynosowych, krtani, tchawicy, oskrzeli, oskrzelików, a nawet płuc.

 

Katar jest potrzebny? Fakt.

Chociaż wydaje się to dość zaskakujące, katar pomaga organizmowi walczyć z infekcją. Kichanie oraz częste wydmuchiwanie nosa (w prawidłowy sposób!) pozwala oczyścić drogi oddechowe nie tylko z wydzieliny błon śluzowych, ale też wirusów. Z tego też powodu stosowanie różnorodnych preparatów na katar, np. kropli do nosa, powinno być krótkotrwałe i zgodne z zaleceniami lekarza lub producenta.

 

Permanentny katar świadczy zawsze oznacza alergię? Mit.

Uporczywy, ciągły katar może być spowodowany reakcją alergiczną, ale nie musi. Katar może być objawem wielu dolegliwości, np. problemów z migdałkami czy skrzywionej przegrody nosowej. Ponadto kłopoty z nieustępliwym katarem mogą być spowodowane prowadzonym stylem życia, np. rodzajem wykonywanej pracy. Warto wiedzieć, że nawet intensywny stres może przyczynić się do wystąpienia kataru.

Oczywiście osoby cierpiące na permanentny katar z niewyjaśnionych powodów powinny rozważyć też ewentualną reakcję alergiczną.

 

Przyglądając się wydzielinie z nosa możesz poznać przyczynę kataru? Fakt.

Prawdą jest, że po kolorze i konsystencji wydzieliny oraz objawach towarzyszących możemy domyślić się przyczyny kataru. W przypadku kataru wywołanego przez infekcje wirusowe, mamy do czynienia z przezroczystą, wodnistą wydzieliną, której towarzyszą m.in. podwyższona temperatura i podrażnienie gardła. Katar bakteryjny charakteryzuje się biało-żółtą lub zielonkawą wydzieliną. Katarowi alergicznemu towarzyszy wodnista, przezroczysta wydzielina, a oprócz tego najczęściej pojawia się gwałtowne kichanie, swędzenie nosa i oczu oraz łzawienie.

Zobacz inne powiązane artykuły:

Przewianie szyi, paracetamol czy ibuprofen, zębopochodne zapalenie zatok szczękowych, zatokowy ból głowy, okłady na gorączke, ból głowy przy kaszlu, objawy przewiania, dreszcze bez gorączki, domowe sposoby na gorączkę

Szczepienia przeciw grypie są ogólnie dostępne i przystępne cenowo. Nie są obowiązkowe, ale każdego roku Światowa Organizacja Zdrowia zaleca ich stosowanie. Kto, kiedy i dlaczego powinien przyjąć szczepionkę przeciw grypie?

 

Na temat szczepień panuje obecnie bardzo wiele różnych, często kontrowersyjnych opinii. Faktem jest jedno: grypa każdego roku atakuje bardzo wielu ludzi, prowadząc niekiedy do poważnych powikłań, a nawet zgonów. Większość zaszczepionych osób może skutecznie uniknąć zachorowania na grypę, a jeśli nawet choroba zaatakuje, zwykle jej symptomy są łagodniejsze, a ryzyko ewentualnych powikłań ograniczone.

Szczepionka przeciw grypie zalecana jest więc każdemu, ale szczególnie ważna jest w przypadku dzieci uczęszczających do żłobka i przedszkola, uczniów, osób pracujących w dużych skupiskach ludzkich, osób przewlekle chorych, ludzi często zapadających na różnorodne infekcje i seniorów, którzy ukończyli 65. lat.

 

Jak działa szczepionka przeciw grypie?

Szczepionka ma na celu wspomaganie mechanizmów obronnych chroniących organizm przed wirusami grypy. Po podaniu szczepionki układ immunologiczny produkuje własną obronę przeciwko chorobie, czyli przeciwciała. Kiedy wirus przedostanie się do organizmu, przeciwciała natychmiast zaatakują go. Swoista odporność uaktywnia się w ciągu 2-3 tygodni po podaniu szczepionki i utrzymuje się przez okres 6-12 miesięcy, czyli średnio jeden sezon grypowy. Każdego roku szczepy do produkcji szczepionek zalecane są przez Światową Organizację Zdrowia.

Naukowcy potwierdzają, że szczepienia zmniejszają ryzyko zachorowania na grypę o ok. 80%. Chociaż nie wszystkie osoby zaszczepione przeciwko grypie unikną choroby, to jednak jej objawy będą znacznie lżejsze, chorzy szybciej wrócą do formy i będą mniej narażeni na powikłania pogrypowe, które są szczególnie groźne w przypadku dzieci i osób starszych.

 

Kiedy szczepić się przeciw grypie?

Szczepienia przeciw grypie są zalecane, ale nieobowiązkowe. Warto jednak pamiętać, że objawy grypy nie tylko przyczyniają się do kilkudniowej niedyspozycji, ale również znacznie obciążają organizm. W przypadku powikłań może dojść nawet do śmierci. Dlatego warto wcześniej pomyśleć o skutecznym zabezpieczeniu się przeciwko grypie.

Szczepienia należy przyjmować każdego roku. Wynika to z faktu, iż odporność na grypę spada po ok. 12 miesiącach od przyjęcia szczepionki. I chociaż szczepienia przeprowadza się przez cały sezon grypowy, najlepiej przyjąć je w październiku lub listopadzie, a w niektórych przypadkach wcześniej lub później (zależy to od decyzji lekarza).

 

Kto powinien zaszczepić się przeciw grypie?

Zgodnie z wytycznymi organizacji ACIP i WHO szczepionkę przeciw grypie powinien przyjąć każdy. W Polsce jednak nie ma obowiązkowych szczepień, co oznacza, że nie są one finansowane z budżetu Ministerstwa Zdrowia. Decyzja o tym, czy przyjąć szczepienie ochronne czy też nie pozostaje więc indywidualną kwestią.

Istnieje jednak grupa osób, które ze względów na indywidualny stan zdrowia czy specyfikę wykonywanych obowiązków są wyjątkowo narażone na infekcje, w związku z czym szczepienia przeciw grypie są im szczególnie rekomendowane.

Ze wskazań klinicznych i indywidualnych szczepionkę przeciw grypie powinny przyjąć:

• przewlekle chore dzieci powyżej 6. miesiąca życia oraz dorośli chorujący na: niewydolność układu oddechowego, astmę oskrzelową, przewlekłą obturacyjną chorobę płuc, niewydolność układu krążenia, chorobę wieńcową (szczególnie po przebytym zawale serca), niewydolność nerek, nawracający zespół nerczycowy, choroby wątroby, choroby metaboliczne (np. cukrzyca), choroby neurologiczne i neurorozwojowe
• osoby o obniżonej odporności oraz pacjenci po operacjach
• osoby po przeszczepie narządów lub tkanek i chorzy na nowotwory układu krwiotwórczego
• dzieci z wrodzonymi wadami serca, niewydolnością serca, nadciśnieniem płucnym
• dzieci z grupy ryzyka od 6. miesiąca życia do 18. roku życia zarażone wirusem HIV, ze schorzeniami immunologiczno-hematologicznymi, w tym małopłytkowością idiopatyczną, chłoniakiem, ostrą białaczką, sferocytozą wrodzoną, wrodzonym brakiem śledziony, dysfunkcją śledziony, po splenektomii, z pierwotnymi niedoborami odporności, po leczeniu immunosupresyjnym, po przeszczepieniu szpiku, przed przeszczepieniem lub po przeszczepieniu narządów wewnętrznych oraz leczonym przewlekle salicylanami
• kobiety w ciąży lub planujące ciążę

 

Ze względów epidemiologicznych szczepionkę przeciw grypie powinny przyjąć:

• zdrowe dzieci w wieku od 6. miesiąca życia do 18. roku życia (w szczególności dzieci w wieku od 6. do 60. miesiąca życia)
• osoby powyżej 55. roku życia
• osoby, które ze względów prywatnych lub zawodowych mają bezpośredni kontakt z dziećmi powyżej 6. miesiąca życia oraz z osobami w podeszłym wieku lub przewlekle chorymi
• pracownicy służby zdrowia (tj. personel medyczny, a także personel administracyjny placówek medycznych i okołomedycznych), szkół, handlu, transportu
• pensjonariusze domów spokojnej starości, domów pomocy społecznej i innych placówek zapewniających opiekę osobom niepełnosprawnym i przewlekle chorym (m.in. hospicja, ośrodki zapewniające opiekę paliatywną, zakłady opiekuńczo-lecznicze itp.)

 

W jaki sposób zaszczepić się przeciw grypie?

Osoby ubezpieczone powinny zgłosić się do swojego lekarza rodzinnego. Jeśli nie będzie żadnych przeciwwskazań, lekarz wypisze receptę na szczepionkę przeciw grypie. Po wykupieniu szczepionki w aptece, wykonanie zastrzyku w przychodni państwowej jest bezpłatne (dla osób ubezpieczonych). Można też zgłosić się do prywatnej przychodni lub najbliższego punktu sanitarno-epidemiologicznego.

 

Przeciwwskazania do szczepienia przeciw grypie

Wśród przeciwwskazań do szczepienia przeciw grypie zaliczamy przede wszystkim:

• infekcję, której towarzyszy wysoka gorączka
• okres zaostrzenia się choroby przewlekłej
• uczulenie na składniki szczepionki lub białko jaja kurzego (osoba chcąca się zaszczepić powinna poinformować lekarza, jeśli cierpi na jakąkolwiek alergię)
• zespół Guillaina-Barrégo (ostra zapalna demielinizacyjna polineuropatia, jeśli stwierdzono w okresie 6 tygodni po poprzednim szczepieniu przeciwko grypie
• dzieci poniżej 6. miesiąca życia
• nadmierne odczyny poszczepienne po poprzedniej szczepionce przeciw grypie

 

Szczepionka przeciw grypie a ciąża

Najlepiej przyjąć szczepionkę przeciw grypie przed zajściem w ciąży. Jeśli kobieta jest w ciąży lub podejrzewa ciążę, powinna poinformować o tym swojego lekarza. Zgodnie z aktualnymi zaleceniami szczepionkę powinny otrzymać kobiety w II i III trymestrze ciąży, jeśli przypada ona na okres nasilenia zachorowań na grypę.

W przypadku kobiet, które cierpią na schorzenia zwiększające ryzyko wystąpienia powikłań pogrypowych, szczepionka powinna być podawana niezależnie od stopnia zaawansowania ciąży. Szczepieniu można się poddać w okresie karmienia piersią.

Zobacz inne powiązane artykuły:

Przewianie szyi, paracetamol czy ibuprofen, zębopochodne zapalenie zatok szczękowych, zatokowy ból głowy, okłady na gorączke, ból głowy przy kaszlu, objawy przewiania, dreszcze bez gorączki, domowe sposoby na gorączkę

Układ odpornościowy to potężny mechanizm, który niczym najbardziej zaawansowana konstrukcja, chroni nas przed chorobami. Często nie zdajemy sobie sprawy, jak wiele narządów, organów i substancji zabiega o to, abyśmy byli zdrowi.

Układ odpornościowy (immunologiczny) to swoisty system bezpieczeństwa dla naszego organizmu. Natura wyposażyła nas w silne bariery ochronne przed chorobami. Jeśli nawet pierwsza zawiedzie, jest jeszcze druga i trzecia. Trzeba jednak pamiętać, że odporność do skutecznej walki o nasze zdrowie potrzebuje nieustannego wzmacniania, dlatego musimy nad nią pracować przez całe życie.

 

Odporność — co to właściwie jest?

Układ odpornościowy to naturalny mechanizm, którego celem jest obrona przed niekorzystnym działaniem różnych ciał obcych wynikających do organizmu. Chroni nas przed zagrażającymi antygenami. Odpornością określamy zdolność organizmu do przeciwdziałania niekorzystnemu wpływowi patogenów, czyli wirusów, grzybów i bakterii. Nawet gdy infekcje przedostaną się do organizmu, zostaną szybko wyeliminowane za sprawą przeciwciał.

Układ odpornościowy składa się z następujących elementów:

• grasica — jest to gruczoł, który kontroluje rozwój tkanek limfatycznych. Współpracuje z węzłami chłonnymi i śledzioną, które odpowiadają za prawidłowy rozwój układu odpornościowego;
• śledziona — wytwarza immunoglobuliny i eliminuje niektóre bakterie i uszkodzone erytrocyty, białe krwinki i trombocyty;
• węzły chłonne — odpowiadają za walkę z infekcjami. Znajdują się na przebiegu naczyń limfatycznych i działają jak naturalny filtr oczyszczający limfę z toksyn, zarazków, a także komórek nowotworowych.
• migdałki — to istotne struktury górnych dróg oddechowych. W pierwszej kolejności chronią organizm przed mikrobami. Znajdujące się w migdałkach komórki mają zdolność rozpoznawania antygenów i odpowiadają za wytwarzanie przeciwciał niezbędnych do walki z nimi. U dzieci, w pierwszej fazie rozwoju systemu immunologicznego, pomagają układowi odpornościowemu przystosować się do różnych zewnętrznych czynników.
• szpik kostny — jest to tkanka, która produkuje komórki krwi, czyli krwinki czerwone transportujące tlen, krwinki białe zwalczające infekcje, płytki krwi warunkujące prawidłowe krzepnięcie.

 

Jak działa układ odpornościowy?

Układ odpornościowy nie ma jednego miejsca w naszym ciele, można go porównać do złożonego systemu, odpowiedzialnego za nawigowanie całym organizmem. Dzieje się tak z dwóch powodów: po pierwsze, możliwa jest wówczas błyskawiczna reakcja wobec różnego rodzaju zagrożeń, po drugie, rozrzucone komórki trudniej jest zniszczyć. Narządy produkują różne rodzaje białych ciałek krwi, które spełniają wielorakie funkcje — jedne pożerają chorobotwórcze zarazki, inne je zatruwają, są też i takie, które zupełnie je zabijają, tworząc odpowiednie przeciwciała.

Organizm sam potrafi zadbać o swój układ odpornościowy. Doskonałym przykładem tego jest grasica. W grasicy dojrzewają i różnicują się limfocyty, jednak wraz z wiekiem narząd ten maleje i całkowicie zanika, ale jej funkcje przejmowane są przez szpik kostny i węzły chłonne.

Niestety niektóre reakcje układu odpornościowego nie są całkowicie korzystne dla naszego organizmu. Dzieje się tak w przypadku tzw. schorzeń z autoagresji, np. tocznia. Wówczas system odpornościowy z jakiegoś powodu identyfikuje własne tkanki jako wrogie i stara się je zniszczyć. Innym przykładem takiego działania są powszechnie występujące alergie. Układ immunologiczny uaktywnia wówczas machinę obronną pod wpływem zupełnie neutralnych substancji, takich jak np. pyłki roślin.

 

Rodzaje odporności

Możemy wyróżnić dwa rodzaje odporności: swoistą i nieswoistą. Współdziałają ze sobą, uzupełniając się, dzięki czemu odpowiadają za sprawne funkcjonowanie systemu naszej odporności.

• Odporność nieswoista jest wrodzona, uwarunkowana genetycznie i stanowi pierwszą barierę przed patogenami. Nie jest zbyt precyzyjna, ponieważ nie ma zdolności rozpoznawania antygenu czy zapamiętywania go. Jest jednak kluczowa dla naszego organizmu ze względu na szybkość reakcji. Jej głównym zadaniem jest niedopuszczenie do przeniknięcia bakterii, wirusów czy innych drobnoustrojów chorobotwórczych do organizmu człowieka. A jeśli nawet się to stanie, odpowiada za natychmiastowe unieszkodliwienie “intruza”. Skuteczność odporności nieswoistej wiąże się z obecnością różnych barier anatomicznych i fizjologicznych, z którymi współpracują bariery biologiczne i chemiczne. Do barier anatomicznych (mechanicznych) zaliczamy skórę, błony śluzowe układu oddechowego i pokarmowego. Bariery fizjologiczne stanowią takie reakcje naszego organizmu jak m.in. biegunka, podwyższona temperatura ciała, odruch wykrztuśny. Barierami chemicznymi są m.in. substancje zapewniający odpowiedni poziom kwaśności w żołądku, białko (lizozym) zawarte w ślinie, łzach i śluzie. Barierę immunologiczną tworzą komórki fagocytarne.
• Odporność swoista jest nabyta i stanowi drugą istotną barierę organizmu przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi. W tym przypadku reakcje układu odpornościowego są uzależnione od wcześniejszego kontaktu z danym antygenem i zdolności do zapamiętania go (tzw. pamięć immunologiczna). Przy odporności nabytej konieczna jest poprawna współpraca makrofagów, neutrofili, a przede wszystkim limfocytów T, które dojrzewają w grasicy, oraz limfocytów B, nabierających swojej swoistości w szpiku kostnym i produkujących przeciwciała wiążące antygeny.

 

Osłabiona odporność

Układ immunologiczny nabiera pełnej sprawności, gdy stajemy się w pełni dorośli, czyli w wieku 18-20 lat. Niestety wraz z wiekiem naturalna odporność maleje, co związane jest m.in. ze zmniejszaniem się, a następnie zanikiem grasicy, w której dojrzewają limfocyty T. Dodatkowo sami osłabiamy swoje mechanizmu odporne poprzez nieodpowiedni styl życia, a przede wszystkim stres, pośpiech, hałas, zmęczenie, przepracowanie, przyjmowanie narkotyków i sterydów, nadużywanie antybiotyków. Niekorzystne działanie wykazują też popularne używki, takie jak alkohol czy papierosy.

System odpornościowy nie słabnie jednak od razu, ale stopniowo i bardzo subtelnie sygnalizuje nam, że pora zadbać o własny organizm. W pierwszej kolejności może wystąpić więc zwiększona podatność na infekcje. Przykładowo, zaczynamy się często przeziębiać i trudno jest nam się uporać nawet z łagodnymi dolegliwościami. Na obniżoną odporność mogą wskazywać również m.in. częste infekcje dróg moczowych, choroby skóry, zaburzenia cykle miesiączkowe u kobiet, zaburzenia snu, dłuższe gojenie się ran, nawracające opryszczki. Co więcej, niektóre zmiany mogą być widoczne nawet w naszym wyglądzie zewnętrznym, ponieważ wraz ze spadkiem odporności skóra staje się szorstka, wysuszona i ziemista, paznokcie są łamliwe, a włosy nadmiernie wypadają. Dodatkowo zwykle pojawiają się zaburzenia koncentracji, osłabienie, złe samopoczucie, zmęczenie.

Zobacz inne powiązane artykuły:

Przewianie szyi, paracetamol czy ibuprofen, zębopochodne zapalenie zatok szczękowych, zatokowy ból głowy, okłady na gorączke, ból głowy przy kaszlu, objawy przewiania, dreszcze bez gorączki, domowe sposoby na gorączkę

W większości przypadków katar to niegroźna przypadłość, która zwykle pojawia się jako objaw towarzyszący innym dolegliwościom. W przebiegu różnych chorób możemy wyróżnić kilka rodzajów kataru. Sprawdź, z jakim rodzajem kataru możesz mieć do czynienia.

 

Katar to reakcja obronna organizmu przed wnikającymi do błony śluzowej nosa wirusami, bakteriami, a także innymi czynnikami zewnętrznymi o działaniu uczulającym lub drażniącym. Wydzielina z nosa oraz towarzyszące jej objawy mogą przybierać różną postać. To właśnie ze względu na przyczyny oraz specyfikę wydzieliny możemy różnić kilka typowych rodzajów kataru.

 

Katar wywołany przez wirusy

Gdy dopada nas przeziębienie, najczęstszym i najpewniejszym objawem jest katar. Przeziębienie może być wywołane przez ponad 200 wirusów, przed którymi w sezonie największej zachorowalności trudno się uchronić. Wirusy, w szczególności rinowirusy, atakują komórki śluzówki górnych dróg oddechowych, gdzie dochodzi do ich replikacji. Powstająca wydzielina z jednej strony ma za zadanie oczyścić wnętrze nosa z drobnoustrojów chorobotwórczych, z drugiej strony umożliwia im zarażanie kolejnych osób. Właśnie z tego powodu zaleca się, aby w sezonie przeziębieniowym unikać kontaktu z potencjalnymi chorymi (którzy w naszym towarzystwie mogą np. kichać), a także szczególnie dbać o higienę rąk.

Katar ujawniający się przy przeziębieniu nie jest groźny i zwykle powinien minąć samoczynnie po kilku dniach wraz z innymi objawami. W przebiegu infekcji wirusowej mamy do czynienia z wydzieliną, która początkowo jest wodnisto-śluzowa. Wraz z rozwojem choroby pod wpływem dużej ilości leukocytów, które walczą z wirusem, katar staje się gęsty i biały. Wówczas właśnie zaleca się sięgnąć po odpowiednie preparaty, które pozwolą nam złagodzić katar i skrócić jego trwanie. Nieleczony lub niewłaściwie leczony katar wirusowy bardzo szybko może przejść w katar bakteryjny lub przewlekły.

 

Katar wywołany przez bakterie

Katar bakteryjny zwykle pojawia się jako powikłanie infekcji wirusowej. Wydzielina jest gęsta, żółta i ropna. Dodatkowo chory może mieć problem z usunięciem wydzieliny (tzw. zatkany nos), a także obrzękiem śluzówki, oddychaniem przez nos i rozpoznawaniem zapachów. Obecność śluzowo-ropnej wydzieliny zwykle oznacza bakteryjne zakażenie błony śluzowej nosa i zatok przynosowych. Gdy pojawia się bakteryjne zapalenie zatok, lekarz może zalecić terapię antybiotykową.

 

Katar polekowy

Katar pochodzenia polekowego może być spowodowany stosowaniem niektórych leków. Wyciek wodnistej wydzieliny oraz uczucie zatkania nosa często pojawia się u osób stosujących leki na nadciśnienie z grupy antagonistów konwertazy angiotensyny lub beta-adrenolityków. Objawy kataru mogą też ujawnić się pod wpływem używania preparatów z kwasem acetylosalicylowym i niesteroidowych leków przeciwzapalnych.

Chociaż preparaty na katar mają na celu łagodzenie objawów i przyspieszenie leczenia, to jednak ich niewłaściwe stosowanie (przede wszystkim nadużywanie) może prowadzić do poważniejszych konsekwencji. Rhinitis medicamentosa to szczególna forma kataru polekowego, spowodowanego nadużywaniem leków zmniejszających obrzęk śluzówki o działaniu miejscowym, takich jak np. ksylometazolina, fenylefryna lub oksymetazolina. Długotrwałe stosowanie tego rodzaju preparatów do nosa może prowadzić do przekrwienia błony śluzowej nosa, co skutkuje niekiedy nawet katarem o charakterze przewlekłym. Należy więc pamiętać, że nadużywanie preparatów do nosa również może być niebezpieczne. Krople o działaniu obkurczającym bez konsultacji z lekarzem nie należy stosować dłużej niż 3 dni.

 

Katar naczynioruchowy

Katar naczynioruchowy (inaczej naczynioruchowy nieżyt nosa) wynika z przewlekłego stanu zachwiania równowagi w układzie sterującym wydzielanie śluzu i przepływ krwi przez śluzówkę nosa. Bardzo często bywa mylony z alergicznym nieżytem nosa, chociaż jego przyczyna jest zupełnie inna. Uczucie zatkanego nosa i wodnisty wyciek pojawia się pod wpływem bodźców zewnętrznych, takich jak np. intensywne zapachy, spożycie alkoholu, silne emocje, kurz, dym papierosowy, ostre przyprawy, a także zmiany temperatury, wilgotności, ciśnienia atmosferycznego. Oprócz wydzieliny z nosa może pojawiać się również uporczywe kichanie, obrzęk śluzówki, uczucie zatkania nosa, czasami również łzawienie. Tego typu zaburzenia ujawniają się przede wszystkim u osób dorosłych.

Z dolegliwościami tego rodzaju bardzo często mają osoby, które z przyczyn zawodowych mają częsty kontakt z substancjami drażniącymi. W celu złagodzenia objawów kataru naczynioruchowego zwykle wystarczy unikać ekspozycji na czynniki wywołujące niepożądane reakcje organizmu. W niektórych przypadkach dolegliwość może nabrać charakteru przewlekłego, co wymaga konsultacji z lekarzem specjalistą w celu dokładniejszej diagnostyki.

 

Katar hormonalny

Katar może pojawić się również w wyniku zmian poziomu hormonów płciowych w czasie cyklu miesięcznego. Bardzo często pojawia się również u kobiet w ciąży, najczęściej w II trymestrze, po czym zanika do dwóch tygodniu po rozwiązaniu. Przyczyną kataru w ciąży jest zwiększone stężenie estrogenów. Nie stanowi on żadnego zagrożenia ani dla dziecka, ani dla przyszłej mamy, a łagodzony powinien być wyłącznie naturalnymi metodami.

Charakterystyczne dla kataru hormonalnego jest znaczne uczucie zatkanego nosa, przy stosunkowo niewielkiej ilości wydzieliny. Czasami wydzielina może spływać po tylnej ścianie gardła, przez co pojawia się również kaszel. Bardzo rzadko do tych objawów dołącza również ból głowy, zapalenie spojówek, a nawet niewielka gorączka.

 

Katar alergiczny

Katar alergiczny, określany również jako sienny, to stan zapalny śluzówek nosa i zatok wywołany reakcją organizmu na alergeny wziewne. Polacy najczęściej cierpią na alergie wywołane przez pyłki traw, chwastów oraz drzew. Mamy wówczas do czynienia z sezonowym katarem alergicznym. Niestety wydzielina z nosa może ujawniać się również całorocznie, jeśli chory jest uczulony na alergen występujący w środowisku przez cały czas, np. roztocza kurzu domowego.

W przypadku alergii wydzielina z nosa jest wodnista, często pojawia się również kichanie (zwłaszcza seryjne), świąd i zaczerwienienie nosa, niekiedy również uczucie zatkania nosa. Może występować też łzawienie, zaczerwienienie i obrzęk powiek. Gdy alergen przestaje oddziaływać na organizm, objawy natychmiast mijają, co jest charakterystyczne dla kataru alergicznego.

Jeśli podejrzewamy u siebie reakcję alergiczną, należy skonsultować się z lekarzem specjalistą, który dokona kompleksowej diagnostyki i zalecić stosowną terapię łagodzącą przykre dolegliwości.

Zobacz inne powiązane artykuły:

Przewianie szyi, paracetamol czy ibuprofen, zębopochodne zapalenie zatok szczękowych, zatokowy ból głowy, okłady na gorączke, ból głowy przy kaszlu, objawy przewiania, dreszcze bez gorączki, domowe sposoby na gorączkę

Sen jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego. Jak największa ilość snu podczas grypy pozwala na efektywniejszą pracę systemu immunologicznego i skuteczniejszą walkę z chorobą. Gdy zatem dopada nas grypa, najlepiej ją… przespać!

Osłabienie organizmu, ogólne rozbicie i senność to jedne z najważniejszych objawów grypy. W ten sposób organizm informuje nas, że w jego wnętrzu toczy się walka z infekcją, więc należy na chwilę zwolnić tempo i zadbać o własne zdrowie. Ta zupełnie naturalna reakcja była wielokrotnie badana przez naukowców, którzy wykazali, że spokojny sen odgrywa bardzo dużą rolę w procesie leczenia. Właśnie wtedy nasz organizm nabiera sił, dzięki czemu skuteczniej zwalcza infekcje.

 

Ile snu potrzebuje organizm do pełnej regeneracji?

Jak już zostało wspomniane, sen jest niezbędny w procesie leczenia, co zostało udowodnione naukowo. Nie zostało jednak jednoznacznie stwierdzone, ile godzin snu jest potrzebne do pełnej regeneracji. Zapotrzebowanie w dużej mierze zależy od indywidualnego stanu zdrowia pacjenta, w tym przede wszystkim wieku.

Noworodki mogą spać nawet od 16 do 20 godzin na dobę. Młodsze dzieci potrzebują od 10 do 12 godzin snu, by odpowiednio wypocząć. Dorosłym zwykle wystarcza 6-7 godzin. Kluczowe znaczenie dla prawidłowego przebiegu snu mają zmiany w systemie neurohormonalnym. W godzinach wieczornych uaktywnia się szyszynka, odpowiedzialna za produkcję melatoniny, która odpowiada za jakość i reguluje czas trwania snu. Ze względu na procesy zachodzące w układzie hormonalnym zwykle wieczorem dochodzi do zwolnienia rytmu oddechowego i pracy serca, uspokojenia i wyciszenia organizmu, który przygotowuje się do snu oraz przebiegu wszystkich niezbędnych nam do życia procesów regeneracyjnych.

Bez względu na wiek trzeba jednak pamiętać, że nieodpowiednia ilość snu, a także niewłaściwa jakość nocnego wypoczynku, może znacznie wpłynąć na przedłużenie się choroby i czasu rekonwalescencji. Największe właściwości regeneracyjne ma spokojny, odpowiednio długi, ale przede wszystkim niczym niezakłócony sen. Ogromne znacznie ma więc nie tylko ilość, ale również jego jakość. Związane jest to z faktem, iż organizm zaczyna odpoczywać dopiero po 1-2 godzinach od zaśnięcia.

 

Problemy ze snem podczas grypy

Niestety dla wielu chorych, borykających się z przykrymi objawami grypy, to właśnie noc jest najbardziej uciążliwą porą. Nie tylko nie mogą spokojnie zasnąć, to jeszcze symptomy, takie jak katar, kaszel, gorączka, ból głowy, właśnie wówczas dodatkowo się nasilają. Za taki stan naszego organizmu mogą być odpowiedzialne bodźce stresogenne, przyczyniające się do zaburzeń równowagi systemu neurohormonalnego i utrudniające spokojne zasypianie. Zwykle w nocy bardziej koncentrujemy się na objawach choroby, a więc mocniej je odczuwamy niż za dnia, kiedy naszą uwagę absorbują również inne zdarzenia.

Przed snem bardzo ważne jest, aby uspokoić swój organizm, zapewniając sobie idealne warunki do nocnego wypoczynku. Przykładowo, na kilka godzin przed położeniem się do łóżka nie należy przyjmować syropów wykrztuśnych, które mogą powodować nocne ataki kaszlu. Warto zadbać o to, by w pomieszczeniu było przyjemne ciepło, aby nie obudziło nas w nocy przemarznięcie. Odpowiednie przygotowanie pozwoli nam wyeliminować niepotrzebne czynniki, które mogłyby wpłynąć na jakość naszego snu.

 

Sen — nasz sprzymierzeniec w walce z grypą

Sen to jeden z najważniejszych procesów, jakie zachodzą w ludzkim organizmie. Chociaż wielu osobom wydaje się, że każdego dnia zabiera nam cenne godziny naszego życia, to jednak nie jest to czas zmarnowany! Wręcz przeciwnie, dzięki nocnemu wypoczynkowi nasz organizm zyskuje niezbędną energię do codziennego funkcjonowania, jest odporny wobec niekorzystnych czynników zewnętrznych, a przede wszystkim wypoczęty. Brak snu, nawet krótkotrwały, może przyczynić się do zaburzeń w czynnościach organizmu, powodując spadek wydajności fizycznej i psychicznej. Co ciekawe, badania naukowe dowodzą wręcz, że brak snu może doprowadzić do śmierci szybciej niż brak jedzenia.

Sen odgrywa ważną rolę w również w procesie leczenia. Podczas odpoczynku organizm ma szansę nabrać sił, dzięki czemu szybciej zwalcza infekcje. Z punktu widzenia medycznego podczas snu dochodzi do wyłączenia aktywności ośrodkowego układu nerwowego, dzięki czemu możliwa jest jego odnowa na poziomie fizycznym. Sen jest niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego. Infekcje i stany zapalne w naturalny sposób powodują senność, co jest spowodowane uwalnianiem czynników immunologicznych, określanych jako cytokiny (białka), w tym głównie interleukiny-1 i interferony. Przygotowujący się do walki z infekcją organizm w naturalny sposób chce oszczędzić energię, “zachęcając” nas do snu. Niedostatek sny może bezpośrednio wpływać na zaburzenia funkcjonowania systemu immunologicznego.

Reakcja systemu immunologicznego nie tylko powoduje wzrost senności u pacjentów, ale również zmienia naturę samego snu. Gdy układ odpornościowy zwalcza infekcję, ilość czasu spędzonego w fazie REM jest zmniejszona na rzecz snu głębokiego. Dzieje się tak dlatego, że to właśnie podczas głębokiego snu występuje najwięcej procesów naprawczych w naszym organizmie.

 

Jaką kurację stosować na noc?

Jak już zostało nadmienione, nie tylko ilość, ale i jakość snu się liczy, co w okresie grypy nabiera szczególnego znaczenia. W celu zapewniania organizmowi odpowiedniego wypoczynku i regeneracji należy wybrać lek, który pomoże nam uporać się z męczącymi dolegliwościami. Przede wszystkim należy pamiętać, że grypa nie jest leczona antybiotykami. Jest to choroba wirusowa, a antybiotyki nie zwalczają wirusów, więc ta forma terapii będzie zupełnie bezcelowa.

Podczas grypy należy stosować leki wykazujące działanie wielokierunkowe. Najlepiej sięgnąć po lek wieloskładnikowy, który nie tylko pozwoli zredukować gorączkę i dreszcze, ale również pomoże udrożnić nos i zatoki, dzięki czemu będziemy swobodniej oddychać podczas snu. W terapii warto też uwzględnić preparaty łagodzące dolegliwości bólowe, męczący kaszel i wzmacniające błony śluzowe gardła.

Zobacz inne powiązane artykuły:

Przewianie szyi, paracetamol czy ibuprofen, zębopochodne zapalenie zatok szczękowych, zatokowy ból głowy, okłady na gorączke, ból głowy przy kaszlu, objawy przewiania, dreszcze bez gorączki, domowe sposoby na gorączkę